Om voor de klas te mogen staan en te werken met kinderen moet een leerkracht een verklaring omtrent gedrag (VOG) kunnen voorleggen. Dit is een bewijs dat je nooit een strafbaar feit hebt gepleegd. Nederland kan geen strafrechtelijke gegevens uit Oekraïne opvragen om het gedrag van de aspirant-leraar te beoordelen. Dit komt omdat Oekraïne niet tot de Europese Unie behoort.
Hoe gaat Nederland dat doen?
De VOG-aanvragen van leraren uit Oekraïne worden met voorrang behandeld door screeningsautoriteit Justis, vertelt het ministerie aan Brusselse Nieuwe. Bij die screening heeft men enkel toegang tot de Nederlandse justitiële documentatie. Strafrechtelijke gegevens over de leerkracht uit Oekraïne kunnen niet worden opgevraagd. Nederland heeft hier geen toegang toe. Het ministerie bekijkt daarom of er nog andere informatie kan worden gebruikt om de screening voor het onderwijs te verstevigen.
Vervolgens, merkt het ministerie op, is het zo dat het schoolbestuur dat leraren aanstelt, verantwoordelijk is voor de veiligheid in de school.
Tot slot is het voor vluchtelingen niet gemakkelijk om de vereiste documenten, zoals diploma’s, te laten zien. Die documenten hebben ze vaak niet meegenomen door het snelle vertrek. Ook duurt het soms even tot zij digitaal toegang hebben tot hun gegevens. Omdat Oekraïne geen EU-lidstaat is, is het ook lastiger om diploma’s en andere nodige documenten te controleren. Nederland gaat daarom op zoek naar andere mogelijkheden.
Taal
Samen met Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) wordt ook verkend op welke manier Oekraïners ondersteuning kunnen krijgen bij het vertalen van hun diploma in het Engels of in het Nederlands. Als er diploma’s beschikbaar zijn, zijn deze in het Oekraïens. Daar is volgens het bestaande kader van bevoegdheden een beëdigde vertaling van nodig. Zo’n vertaling is rechtsgeldig.
Ook het spreken van de taal kan nog een knelpunt zijn. In het basisonderwijs is het een vereiste dat de leerkracht voldoende Nederlands spreekt. In het voorgezet onderwijs hoeft dit niet. Wel is het de bedoeling dat de leerkracht voldoende kan communiceren met de leerlingen.
Ondertussen moedigt het ministerie alle Oekraïense leraren aan om een aanvraag voor erkenning van hun diploma in te dienen. Ook als bewijsstukken nog incompleet zijn.
Aanbeveling Europese Commissie
Het ministerie bekijkt deze mogelijkheid omdat de Europese Commissie landen aanspoorde om te zorgen voor een versnelde en soepele procedure voor de erkenning van beroepskwalificaties van mensen die op de vlucht zijn.
