Tien procent van de Europeanen bezat vorig jaar cryptomunten of maakte er gebruik van. Leuk voor die ene oom op het verjaardagsfeest die er goed geld aan verdiende, maar in Brussel veroorzaakt dit vooral kopzorgen. Overheden hebben namelijk geen controle over cryptomunten, wat deze munten onstabiel, gevoelig voor fraude en handig voor witwassen maakt. Daarnaast zijn ook steeds meer grote techbedrijven hun eigen cryptomunten aan het ontwikkelen. Het zint Brussel niet dat bedrijven die hun hoofdkantoor buiten de EU hebben, hierdoor macht over ons geldsysteem krijgen.
En zo ontstond het idee om de Europese Centrale Bank een eigen cryptomunt te laten uitgeven: de digitale euro. “Dit Europese project kan de samenleving in zijn geheel veranderen. Een betrouwbaar en efficiënt betaalsysteem is de basis van onze economie”, stelt ECB-voorzitter Christine Lagarde.
Niemand mag uitgesloten worden
Koningin Máxima werd door de Verenigde Naties verkozen tot pleitbezorger voor een geldsysteem dat voor iedereen werkt. De digitale euro houdt haar dus ook bezig. “Afgelopen jaar deden slechts drie op de vijf volwassenen online aankopen. Eén op de vijf gebruikte niet eens een bankkaart in fysieke winkels”, vertelt de koningin. Digitale munten kunnen volgens haar daarom een belangrijke rol spelen bij het toegankelijker maken van ons elektronisch geldsysteem. “Maar we moeten ook kijken naar de risico’s en voorzichtig zijn. Digitale betaalsystemen botsten in het verleden op een gebrek aan vertrouwen en gebrekkig gebruiksgemak.” Inclusiviteit moet daarom centraal staan volgens haar: niemand mag uitgesloten worden.
Het grootste voordeel van de digitale euro volgens de koningin? Transactiekosten kunnen geschrapt worden. Ook denkt ze dat overheden van het systeem gebruik zouden kunnen maken om gezinnen met een laag inkomen rechtstreeks financiële steun te bieden. Nu zorgen de organisaties die daarvoor nodig zijn voor bureaucratisch rompslomp.
Dat Máxima zich nadrukkelijk achter het plan schaart, valt in eigen land niet helemaal in goede aarde. De Tweede Kamer gaat namelijk pas op 23 november debatteren over het Nederlandse standpunt over dit onderwerp. De rechterflank van de Kamerleden vreest hierbij dat de digitale euro op den duur cash geld zal vervangen. Maar volgens Lagarde en de Europese Commissie is dit niet het geval en moet het eerder dienen als een ‘aanvulling’ op cash geld.
Dilemma’s
Daarnaast staat de Europese Centrale Bank voor enkele andere uitdagingen. “Het is duidelijk dat privacy een belangrijk onderwerp is”, zegt Lagarde. “We streven naar een hoge standaard wat privacy betreft, maar volledige anonimiteit zoals bij cash geld, behoort niet tot de mogelijkheden. Dat ondermijnt onze anti-witwaswetten en maakt financiering van terroristische organisaties mogelijk.”
Daarnaast benadrukt Lagarde dat als de digitale euro gebruikt wordt als investeringsmiddel de identiteit van de investeerders bekend moet zijn. Om toch tegemoet te komen aan de privacy-eisen die het publiek stelt, overweegt de ECB om het bij kleinere, offline betalingen, in bijvoorbeeld winkels, wel mogelijk te maken om anoniem te betalen.
Een tweede dilemma voor Lagarde: in hoeverre kan je de digitale euro als betaalmiddel afdwingen? “Enerzijds wil je natuurlijk dat mensen de vrijheid hebben om zelf te kiezen welk betaalmiddel ze accepteren. Toch kunnen wij als centrale bank geen geld uitgeven dat die officiële status niet heeft.” Daarnaast ziet Lagarde ook een voordeel in het verplicht aanvaarden van de digitale euro: net zoals bij sociale media is het namelijk zo dat hoe meer mensen het gebruiken, hoe aantrekkelijker de digitale euro wordt. Op termijn zorgt dat volgens Lagarde voor meer gebruiksgemak.
Máxima benadrukt dan weer dat de introductie van de digitale munt gepaard moet gaan met de nodige beleidshervormingen. Zo zouden overheden beter moeten instaan voor de digitale geletterdheid van de burgers en de cyberveiligheid.
