De Europese Commissie probeert al sinds 2004 het luchtruim van de Europese lidstaten vanuit één plek te organiseren. Vliegtuigen leggen nu vaak onhandige routes af omdat elk land de luchtverkeersleiding in eigen handen heeft. Slecht voor het milieu en het kost tijd. Bovendien, zo berekende de Europese Commissie in 2015: een versnipperd luchtruim kost de EU jaarlijks 5 miljard euro. En de omslachtige vluchtroutes die het oplevert zijn goed voor zo’n zes procent van de luchtvaartuitstoot, volgens de Commissie. KLM schat dat dat zelfs kan oplopen tot tien procent.
Ook vandaag ligt het plan weer op tafel bij de Europese Transportministers, minister Harbers en staatssecretaris Heijnen zijn hiervoor ook in Brussel aanwezig. Er is al wat regelgeving voor een gezamenlijk Europees luchtruim, maar het project weet maar niet op te stijgen. Er zijn diverse beren op de weg: Zo werden in 2015 de onderhandelingen stilgelegd omdat het Verenigd Koninkrijk en Spanje het niet eens konden worden over de status van Gibraltar. Het VK doet nu niet meer mee in de Europese Unie, dus dat obstakel is van de baan. Het Europees Parlement heeft zich al positief uitgesproken over de verenigingsplannen voor het luchtruim.
Oproep: centrale controle
De luchtvaartbelangenclubs International Air Transport Association (IATA) en Airlines for Europe (A4E) richten hun pijlen nu op een onderdeel van die luchtruimvereniging: controle. De Europese Commissie en het Europees Parlement vinden het een goed idee om de controle van luchtverkeersleiding centraal te regelen. Nu ligt die verantwoordelijkheid nog bij de lidstaten: die moeten aan Brussel doorgeven hoe het gaat met klimaatmaatregelen en hoe efficiënt de vluchtroutes zijn. Onhandig, vinden ook de luchtvaartlobbyclubs.
Een vergelijking met het WK voetbal ligt volgens de vice-president van de luchtvaartbelangenclub International Air Transport Association voor de hand: ‘bij het WK verwachten teams onpartijdige scheidsrechters. Dat zou bij de luchtverkeersleiding niet anders moeten zijn.’ Landen moeten het bestuur van hun eigen luchtruim niet zelf controleren, maar kunnen dat beter in handen laten van de Europese Commissie, vindt vice-president Rafael Schvartzman. Er moet uit elk land een rapport naar Brussel worden gestuurd over zowel vertragingen van vluchten, als vermindering van CO2-uitstoot, zegt Schvartzman. Dat zou beter werken dan wanneer elk land het eigen werk een cijfer moet geven.
Een appèl dus op de Transportministers die vandaag vergaderen: maak haast met een centrale Europese luchtvaartcontrole. De lobbyclubs vrezen dat de lidstaten niet geneigd zijn om het plan uit te voeren, en laten daarom verenigd van zich horen.
