Jasper Roorda en Tim Kohnen

18:00 uur. We sluiten onze liveblog voor vandaag. Morgen gaan we weer verder.

Metsola: “Onze mensen maken zich zorgen”

17:00 uur – Het zit er even op voor Roberta Metsola, de president van het Europees Parlement. Met een paar duidelijke boodschappen spreekt ze de pers toe. Allereerst roept ze de regeringsleiders – die op het moment van haar toespraak nog aan het overleggen zijn – op om haast te maken met hun beslissingen omtrent de energiecrisis: “Dit is niet de tijd om te wachten, dit is de tijd voor actie.” Ze benadrukt daarmee dat de Europese burgers ongeduldig beginnen te worden nu hun leiders er zo lang over doen om tot concrete afspraken te komen. 

Geld moet daarbij geen rol spelen, zegt Metsola. “Het gaat niet om geld, maar om ons vermogen om in te spelen op nieuwe behoeften.” Ze wijst daarbij op de vastberadenheid die de EU toonde bij de coronacrisis, toen het EU-budget werd ingezet om de uitdagingen aan te gaan.

Als laatste benadrukt Metsola nog dat bij elke beslissing die vandaag of morgen mogelijk genomen gaat worden, de regeringsleiders Oekraïne nooit uit het oog moeten verliezen. Volgens Metsola moet dat land, vanwege de oorlog met Rusland en de impact daarvan op de rest van Europa, in het centrum van het Europese antwoord op de huidige crises blijven staan.

En dan even iets anders

16:00 uur – Je zou het bijna vergeten wanneer je in het Raadsgebouw zit, maar buiten gaat het leven gewoon verder. Zo wordt er buiten weer zoals vertrouwd geprotesteerd. Vandaag is het de beurt aan een groep Ethiopiërs. “Wat wij willen van de EU is dat ze meer steun bieden aan de nationale regering”, vertelt een demonstrant aan Brusselse Nieuwe. Op dit moment woedt er een bloedige burgeroorlog in het noorden van dat land. Het Volksbevrijdingsfront van Tigray strijdt er voor onafhankelijkheid. “In onze ogen zijn dat gewoon terroristen. De EU moet de steun die ze aan deze mensen biedt onmiddellijk opzeggen”, vindt de demonstrant.

Voor hun demonstratie hebben de Ethiopiërs wel niet echt de ideale dag uitgekozen. Door de Europese top is de Schumanomgeving namelijk volledig afgezet. “Vandaar de magere opkomst. De meeste van onze mensen zijn door de afzetting simpelweg niet tot hier kunnen komen”, aldus de demonstrant.

Macron trekt aan het langste eind

15:40 uur – Het irriteert de Duitsers mateloos: de Fransen weigeren de gaspijpleiding tussen Spanje en Frankrijk af te maken. Via die verbinding kan de rest van het Europese continent aangesloten worden op de Spaanse vloeibaar gas-terminals en op de gaspijplijn uit Algerije die via het Iberisch schiereiland loopt. Onder druk van de Duitsers probeerden Spanje en Portugal deze ochtend Macron over de streep te trekken tijdens een intiem onderonsje op de Franse EU-ambassade.

Wanneer Macron bij aankomst op de top naar de pers loopt, valt hij meteen met de deur in huis: de gaspijpleiding komt er niet. “In plaats daarvan gaan we een groene energiecorridor aanleggen”, vertelt hij. De bedoeling is dat daarmee stroom en waterstof tussen de landen vervoerd kan worden. Macron blokkeerde de gaspijpleiding al langer omdat het zijn ambitie in de weg zat om van Frankrijk de Europese waterstofkoning te maken.

Rutte wil geen half werk

15:30 uur – Premier Rutte heeft de rode loper rondom het ‘ei van Van Rompuy’ betreden om Nederlandse en internationale pers toe te spreken. Gesprekken over gas staan vandaag bovenaan de agenda. En dat kan nog wel eens lastig worden, vertelt premier Rutte: “De grote kunst zal zijn: de gasprijs omlaag krijgen op een manier dat het gas blijft stromen.” 

Al enige tijd wordt er in Brussel over Europese prijsplafonds gepraat. Of die er vandaag of morgen gaan komen is de grote vraag. Nederland is geen grote fan van zulke prijsplafonds, maar Rutte stelt zich optimistisch op: “We verzetten ons niet tegen prijsplafonds. We zijn bijvoorbeeld vóór een prijsplafond op Russisch pijpleidinggas.” Maar hij wil dat er geen halve afspraken worden gemaakt over die prijsplafonds: “Je moet wel zeker weten dat ze werken,” zegt Rutte. Nederland is overigens geen voorstander van gezamenlijk lenen om de energiecrisis aan te pakken. Dat gebeurde bijvoorbeeld tijdens de coronacrisis, toen de EU-lidstaten voor het eerst ooit gezamenlijk schulden maakten. Rutte wil dat niet nog eens: “Maak nou eerst gebruik van de middelen die er zijn,” benadrukt de premier.

De premier reageert ook nog even op de geruchten dat er wat wrijving zou zijn bij de Frans-Duitse vriendschap. Rutte herhaalt echter wat we vanochtend van Macron hoorden: het zou gewoon voor iedereen beter uitkomen om het te verzetten. “Ik heb vanochtend met Macron gesproken, en volgens mij valt het wel mee met die ruis.”

Zelfs na de Brexit stelen de Britten hier nog de show

15:00 uur – En toen ontstond er ineens commotie onder de journalisten. Terwijl iedereen staat te drummen om een glimp van de binnenkomende leiders op te vangen, barst het nieuws los dat de Britse premier Liz Truss is afgetreden. Nog geen twee maanden hield ze het vol. Macron is er duidelijk niet van gediend dat Truss nu alle aandacht opeist. Zijn eerste statement tegen de pers: “Daar ga ik me niet over uitlaten. Ik ben niet de president van Groot-Brittannië!”

Premier Rutte reageert heel anders en vindt het jammer dat Truss is afgetreden. Hij was altijd al lovend haar als Britse premier. “We waren het op heel veel punten met elkaar eens en ik zie ernaar uit om samen te merken met wie mijn nieuwe collega dan ook wordt,” laat hij weten.

Macron heeft wel tijd

13:30 uur – Terwijl de andere regeringsleiders haastig naar binnenlopen, stopt de Franse president Macron wel voor een praatje. Hij benadrukt vooral het belang van een sterke “Frans-Duitse band”. Als die er niet is, lopen de gesprekken vandaag en morgen mogelijk moeilijk. Eerder werd bekend dat een bijeenkomst tussen de Franse en Duitse leiders moest worden afgeblazen vanwege onenigheden tussen de twee landen op het gebied van energie en defensie, maar Macron legt uit dat het slechts om agendaverschuivingen gaat.

De grote baas spreekt

13:15 uur – EVP-fractieleider Manfred Weber is niet tevreden: “Als je kijkt naar het gedrag van onze leiders, kunnen we enkel concluderen dat Europa niet juist op de huidige crisis reageert.” Daarbij schuwt hij een uithaal naar de Franse president Macron en de Duitse bondskanselier Scholz niet.

Zijn prioriteiten voor vandaag? Allereerst energie. Op dat dossier schaart de EVP zich pal achter de voorstellen van de Europese Commissie om de gasprijs in te perken. Daarnaast kijkt Weber ook uit naar de gesprekken over het vergroten van de Schengenzone en de migratieproblematiek op de Balkan. Tot slot hoopt hij dat de leiders iets doen aan de bureaucratische last die alle milieuwetgeving veroorzaakt voor de Europese boeren.

Zorgt Berlusconi voor tweedracht binnen de partij?

13:10 uur – Vooral vragen over zorgenkindje Silvio Berlusconi bij aankomst van de leiders. De Italiaan die ook deel uitmaakt van de christendemocratische familie werd eerder deze week betrapt op enkele uitspraken pro Poetin. Zo omschreef hij zichzelf als één van Poetins beste vrienden.

Volgens EVP-fractieleider Manfred Weber is het standpunt van de christendemocraten duidelijk: “Wij staan pal achter Oekraïne. Poetin is een oorlogscrimineel. Daar mag geen enkele twijfel over bestaan.” Voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola verwoordt dat iets zachter: “Mijn boodschap voor Italië is om deel te blijven uitmaken van het hart van Europa.”

Lekker gewoon gebleven

12:50 uur – In prachtige wagens komen de christendemocratische kopstukken aan. Voor de Belgische minister van Financiën is dat wat te veel van het goede: hij komt liever op de fiets.

Rutte gearriveerd bij voortop Renew

12:40 uur – Het is inmiddels wat opgeklaard buiten en premier Rutte is aangekomen bij het Egmontpaleis voor de voortop met zijn collega’s van Renew Europe. Veel zegt hij niet: met een brede glimlach wandelt hij langs de pers en roept nog achterom: “We hebben belangrijke zaken te bespreken! Fijn dat jullie er allemaal zijn!”

De christendemocraten staan te popelen

11:30 uur – Bibliotheek Solvay lijkt haast een spookslot in de Brusselse regen. Toch is het hier dat de kopstukken van de grootste Europese partij, de christendemocratische EVP, meteen hun voorbeschouwingen of ‘voortop’ houden. De gastenlijst pakt alvast uit met enkele grote namen. Zo zullen Commissievoorzitter Ursula vond der Leyen en voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola hier straks hun opwachting maken. De leiders van onder meer Zweden en Griekenland, maar ook de Belgische minister van Financiën, hebben ook beloofd om nog even binnen te wippen.

Voortop Renew Europe

11:30 uur – Voor de echte top zijn er elders in de stad nog twee voortoppen. De collega’s van Renew Europe, onder wie premier Rutte, komen in het Egmontpaleis samen. Op dit moment is er amper pers aanwezig: het regent dat het giet en zelfs de tafels onder het tentje voor de pers worden nat. Nu is het afwachten tot Rutte en zijn collega’s de voortop aftrappen. Het is hier nog merkwaardig rustig. Meestal is er al meer drukte net voor de start van zo’n voortop.

Brussel is wakker

10:30 uur – Brussel is wakker en de laatste auto’s verplaatsen zich over de Wetstraat en de Schumanrotonde. Over een paar uur rijden hier geen auto’s meer, behalve de taxi’s met regeringsleiders. Wanneer EU-leiders hun entree maken, wordt het gebied hermetisch afgesloten voor de buitenwereld en gaat de Europese top van start.