18:03 uur: Boeren en leiders naar huis

De laatste boeren zijn ondertussen vertrokken. Op het Luxemburgplein smeult het vuur nog na en de omwonenden nemen ondertussen de schade op. Het enige wat nog van de demonstratie te merken is, zijn de toeters van de tractoren. Ook de Europese leiders zijn vertrokken. Hiermee sluiten wij het liveblog af en een fijne avond.

16:50 uur: Minder rompslomp voor boeren

De Europese Commissie gaat iets doen tegen de administratieve rompslomp waar boeren mee te maken krijgen. Dat beloofde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen na afloop van de speciale Europese top in Brussel.

Ze koos een goed moment voor de aankondiging. Vandaag stonden duizenden boeren een aantal straten verderop te demonstreren. In de persconferentie benadrukt Von der Leyen de essentiële rol die Europese boeren spelen en erkende ook hun zorgen over hoge prijzen en verstikkende wetten.

Rutte is het eens met Von der Leyen. Het moet gedaan zijn met de rompslomp. Hij ging na afloop van de top nog even mee met Belgische premier Alexander de Croo om met vertegenwoordigers van demonstrerende boeren te praten.

16:33 uur: Boeren gaan naar huis

Na een dag demonstreren verlaten de boeren langzaam Brussel. Het Luxemburgplein (Plux) vertoont nog de sporen van een dag protesten. In kleine groepjes worden de trekkers verzocht om terug naar huis te gaan. Enkele bestuurders maken zich op om nog te praten met de politiek, maar voor de rest is het mooi geweest.

16:01 uur: ‘Orbán maakte zich zorgen’

Viktor Orbán moest vooral weer vertrouwen krijgen in de EU. Dat is volgens premier Rutte de reden dat Orbán zo vaak dwarslag.

“Ik merk in gesprekken met Orbán dat er in de loop van de jaren een gevoel is ontstaan dat voor Hongarije de eisen steeds hoger zijn gezet”, zei Rutte na afloop van de top.

Het gaat in het land niet goed met de rechtsstaat en daarom houdt de Europese Commissie geld, dat bedoeld is voor Hongarije, achter. En volgens Rutte is dat de basis voor het wantrouwen van Orbán.

De Hongaarse premier zou bang zijn dat hij het geld nooit zal krijgen en steeds meer zou moeten doen van de EU. Dat wantrouwen is volgens Rutte in de afgelopen dagen weggenomen.

14:45 uur: Het vergaderen gaat door

De deal is er. Dat weten we inmiddels, maar de dag is nog niet afgelopen. Regeringsleiders praten nu verder over militaire steun aan Oekraïne. Voor de duidelijkheid ging het vanmorgen over financiële steun om het land lopende te houden. Verder praten ze over de situatie in Gaza en de Rode Zee-missie. De EU wil oorlogsschepen naar de Rode Zee bij Jemen sturen om handelsschepen te beschermen.

De boerenprotesten in de Europese wijk zijn nog steeds aan de gang en ze hebben in ieder geval al iets bereikt. Hoewel de top formeel alleen over Oekraïne en het Midden-Oosten zou gaan, staat het onderwerp ‘landbouw’ nu toch op de agenda.

14:21 uur: Welke rol speelde premier Rutte?

De deal met Viktor Orbán kwam er niet vanzelf. Er is achter de schermen hard gewerkt. Vooral door de Duitse bondskanselier Olaf Scholz, zeggen ingewijden.

Maar ook premier Rutte was er nauw bij betrokken. Hij sprak afgelopen weekend nog met Orbán zelf. En woensdagavond kwamen regeringsleiders nog bij elkaar om het over de 50 miljard euro voor Oekraïne te hebben.

Deze ochtend bespraken de grotere spelers de zaak. Duitsland, Italië, Frankrijk en Hongarije zaten aan tafel met Charles Michel en Commissievoorzitter Von Der Leyen. Rutte schoof later aan.

13:33 uur: Zelensky tevreden met uitkomst Europese top

President Zelensky van Oekraïne bedankt Europese regeringsleiders voor de 50 miljard euro aan steun. “Het is erg belangrijk dat het besluit door alle 27 landen genomen is”, zegt hij.

Hongarije en Oekraïne staan al sinds het begin van de oorlog tegenover elkaar. Hongarije stemde meerdere keren tegen sancties op Rusland en ligt vaak ook dwars als het om hulp aan Oekraïne gaat.

12:57 uur: De eerste reacties komen binnen

Europarlementariër Thijs Reuten (PvdA) is tevreden met de uitkomst van vandaag. “Het is goed dat de lidstaten nu voet bij stuk hielden en Hongarije binnenboord hebben gehouden, hopelijk zonder verdere concessies. Volgende keer mogen we het niet zo ver laten komen.”

12.33 uur: Waar komt die deal opeens vandaan?

Het is ongebruikelijk om zo vroeg op de dag al een deal te hebben. Vooral als de Hongaarse president Viktor Orbán de dwarsligger is. Toch lukte het de 27 EU-landen om snel zekerheid te brengen over de 50 miljard euro bedoeld voor Oekraïne. Maar hoe?

De afgelopen dagen hebben EU-leiders Orbán laten zien dat de gelederen gesloten zijn en dat ze hem geen onderhandelsruimte meer bieden. Ook vanmorgen is er nog met Orbán gesproken om de laatste details op papier te zetten.

De Europese Commissie gaat ieder jaar een rapport uitbrengen over hoe dat Europees geld in Oekraïne besteed is, er kan over twee jaar een nieuwe evaluatie komen over het geld en EU-leiders beloven na te denken over geld voor Hongarije. Nu is dat nog bevroren omdat Hongarije volgens de Commissie de rechtsstaat niet respecteert. Alle drie zijn het zaken die Orbán thuis kan verkopen als succes, maar volgens het Nederlands kabinet in werkelijkheid weinig voor hem kunnen betekenen.

12:00 uur: De gemoederen lopen op bij de boerenprotesten

Nadat de protesterende boeren eerder al een negentiende-eeuws standbeeld van zijn sokkel trokken, proberen enkelingen nu ook voor de politiebarricade aan het Europees Parlement door te breken. Verschillende brandjes moeten geblust worden en er wordt met eieren en bierflesjes naar de politie gegooid.

Boeren van over de hele Europese Unie zijn erbij. Maar de Nederlandse boeren zijn nog nergens te bekennen. Zij hebben wel beloofd om later in de namiddag nog naar Brussel te komen.

11:30 uur: Er is een deal!

EU-regeringsleiders zijn er veel vroeger dan verwacht uitgekomen. Er is een deal over de 50 miljard euro voor Oekraïne. Dat zegt EU-voorzitter Charles Michel. De details volgen later.

10:54 uur: Poolse premier Tusk is Orbán beu

“We zijn niet Oekraïne moe, maar we zijn Orbán moe.” Dat zegt de Poolse premier Donald Tusk, vroeger nog Raadsvoorzitter. Hij kan geen begrip opbrengen voor de positie van Orbán. Volgens Tusk is zijn houding een gevaar voor de veiligheid van Europa. Geen steun voor Oekraïne, betekent een overwinning voor Poetin en dus meer dreiging voor ons, is zijn redenering. Daarnaast zijn er zo veel dingen om je druk over te maken. “Kijk naar de straat”, zegt hij. Hij wijst naar buiten, waar de boeren protesteren.

10:43 uur: Oekraïners zingen patriottische liederen

Ondertussen protesteren een handjevol Oekraïners buiten het gebouw van de Europese Raad. Op een afgesloten weg, vlakbij het Jubelpark, zingen ze mee met een aantal patriottische liederen.

10:30 uur: Duitse Europarlementariër lanceert petitie tegen Orbán

Het draait (deels, want de boeren zijn er ook nog) om de Hongaarse president Viktor Orbán vandaag. Niet alleen steelt hij de show in het Raadsgebouw aan het Schumanplein, maar ook in het Europees Parlement. De Duitse Europarlementariër Damien Boeselager (Volt) lanceert vandaag de ‘Not my president’-petitie waarin Orbán centraal staat. Boeselager wil niet dat Orbáns Hongarije voorzitter van de EU wordt.

In juli, net na de Europese parlementsverkiezingen, neemt Hongarije het voorzitterschap van de EU over van België. Belangrijk, want de voorzitter bepaalt deels de agenda voor de volgende zes maanden. En daar is niet iedereen even blij mee. Orbán ondermijnt de rechtsstaat in zijn eigen land en heeft zich opgeworpen als grote boeman van Europa – reden voor de speciale top vandaag.

10:11 uur: Kopstukken zitten al aan tafel

Voorafgaand aan de top zitten de grote spelers alvast rond de tafel. Charles Michel, voorzitter van de Raad van de EU, zit samen met Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, de Franse president Macron, de Italiaanse premier Meloni, de Duitse bondskanselier Scholz en natuurlijk de Hongaarse president Orbán, alvast in een voorbespreking.

Duidelijk is dat de 26 EU-landen die Oekraïne met 50 miljard willen steunen het een en ander al besproken hebben. Afgelopen weekend zijn er al gesprekken geweest met Viktor Orbán, bevestigde premier Rutte. En tijdens hun inloopjes, waarin ze vooraf aan de vergadering de pers te woord staan, zeggen ze allemaal min of meer hetzelfde. “We komen er vandaag uit” en “Er is maar één plan vandaag en dat is er met 27 landen uitkomen.”

9:54 uur: Italiaanse boeren boos over Mercosur

De Italiaanse boeren zijn met het vliegtuig gekomen. De reis is georganiseerd door Coldiretti, een grote boerenorganisatie. Ze vragen aandacht voor het oneerlijke handelsverdrag Mercosur, dat wat hen betreft meteen van tafel moet.
“We zijn met ongeveer duizend boeren”, zegt een van de Italianen.

9:47 uur: Belgische premier De Croo: ‘Moeten met boeren rond de tafel’

“We moeten het met de Raad hebben over de zorgen van de boeren”, dat zegt de Belgische premier Alexander De Croo voorafgaand aan de speciale Europese top. Zijn land wordt sinds enkele dagen geteisterd door grote boerenprotesten. Eerder blokkeerden boeren wegen in en rond Antwerpen en Gent. Vandaag staat de hele Europese wijk in Brussel vol met trekkers. De Croo kan niet om de boeren heen. 

“We moeten zorgen dat boeren aan tafel zitten”, zegt De Croo. Hij verwijst naar de vele Europese duurzaamheidsmaatregelen waar de boeren tegen protesteren. “Boeren hebben zich al enorm aangepast, maar we hebben nog een lange weg te gaan.” Hen bij de duurzaamheidstransitie betrekken, is dus cruciaal. 

9:17 uur: Premier Rutte start top voorzichtig optimistisch

Demissionair premier Rutte is voorzichtig optimistisch over het bereiken van een deal over het steunpakket van 50 miljard euro voor Oekraïne. “Ik denk dat we er vandaag met z’n zeventwintigen uit moeten kunnen komen”, zegt Rutte voorafgaand aan de top. “Maar dat zal nog even wat vergaderen vragen.” 

Hij zet volledig in op het bereiken van een deal met alle 27 lidstaten. Dat zou betekenen dat de leiders de Hongaarse president Orbán ervan moeten overtuigen niet zijn veto in te zetten. Aan het alternatief, waar de 26 EU-landen zonder Orbán, buiten de EU om, Oekraïne steunen, wil Rutte voorlopig nog niet aan denken. “Dat zou uiterst complex zijn”, legt de premier uit. 

Over landbouw gaat Rutte het vandaag niet hebben. Hij heeft ook de boerenprotesten in de Europese wijk gezien, maar benadrukt dat deze top niet over de boeren gaat. De premier snapt de zorgen bij boeren, maar nuanceert: “Het gaat om veel landen, verschillende onderwerpen en vooral nationale dossiers.”

9:13 uur: Brussels standbeeld gesloopt

Op het Luxemburgplein, het plein voor het Europees Parlement, zijn grote zwarte rookpluimen te zien. De autobanden naast het standbeeld zorgen voor een enorme walm.
Op andere plaatsen gooien boeren met eieren.
Naast Belgische boeren demonstreren ook Italiaanse boeren, in gele jasjes. Het standbeeld in het midden van het plein is gesloopt en vervangen door een op een boer lijkende pop en een bord met Say no to despotism.

8:18 uur: Boeren nemen Brussel onder vuur

Wie Brussel met de auto wil bereiken, zal geduld moeten hebben. Op de ring en de snelwegen rond Brussel staat een file door rijen tractoren die naar de Europese wijk trekken om te protesteren. Ook op de binnenwegen loopt het verkeer stroef. De treinen rijden vooralsnog wel op schema.

7:55 uur: Waar draait het vandaag om?

Hoewel Brussel op slot gaat door de boerenprotesten, gaat de top van vandaag formeel over heel iets anders. EU-leiders proberen een akkoord te bereiken over een steunpakket voor Oekraïne van 50 miljard euro. Dat wilde ze in december 2023 al, maar dat mislukte door het veto van de Hongaarse president Viktor Orbán. Het geld is bedoeld om de Oekraïense regering overeind te houden. Denk aan salarissen van ambtenaren, verpleegkundigen en leraars.

Na Orbáns veto van vorig jaar zijn de staatshoofden en regeringsleiders er klaar mee. Er liggen volgens de 26 EU-landen, die wel Oekraïne willen steunen, twee opties op tafel. Of Orbán sluit zich bij ze aan en gebruikt zijn veto op deze top niet. Of hij spreekt zijn veto opnieuw uit en wordt economisch geïsoleerd.

Afgelopen weekend lekte er nog een document van de Europese Raad uit. Daarin stond een plan om de Hongaarse economie te ondermijnen als Orbán vandaag niet toegeeft.

7:09 uur: Rob Roos begrijpt de boeren

Alle straten rond het Europees Parlement staan vol trekkers. Op een hoek, bij de parkeerplaats van het Europees Parlement, staat Europarlementariër Rob Roos (onafhankelijk). Hij moet boksles geven in Nederland, maar komt met zijn auto de stad niet uit. “Niet erg”, zegt Roos.

Hij is onder de indruk van het protest van de boeren en snapt ze. “Bureaucraten in Brussel en hoogopgeleide jongeren hebben te lang bepaald wat boeren moeten doen”, betoogt hij. “Het wordt tijd dat mensen leren begrijpen hoe belangrijk boeren zijn.”

Overigens stond Hongaarse president Viktor Orbán vannacht ook al tussen de trekkers om steun te betuigen. “ Een man van het volk”, zegt Roos.

06:00 uur: De grote dag is begonnen

Het liveblog begint extra vroeg vandaag. Met dank aan die boeren van wie het getoeter al om zes uur ‘s ochtends over de Brusselse daken echoot. Het belooft een drukke dag te worden. Europese staatshoofden en regeringsleiders komen bij elkaar om eindelijk een beslissing te nemen over de 50 miljard euro steun voor Oekraïne. Viktor Orbán, de premier van Hongarije, ligt als sinds vorig jaar dwars.

De boeren verzamelen zich in de buurt van het Europees Parlement. Een groep boeren met zo’n 40 tractoren overnachtten vannacht op de Meeuwsquare. Later vandaag willen ze met hun trekkers naar het Luxemburgplein, maar dat mag niet van de politie. Ze zijn het niet eens met het Europees landbouwbeleid en willen toezeggingen.

Brusselse Nieuwe is erbij en houdt je vandaag op de hoogte!