22:40 Het zit erop
Het was een lange nacht, maar het moet gezegd worden: Hoekstra bleef tot op het eind de kritische vragen pareren met scherpe antwoorden. Nu gaan de coördinatoren van de verschillende Europese partijen binnen de milieucommissie nog intern overleggen of ze zijn kandidatuur steunen. Maar in de wandelgangen fluistert men dat dat wel goed zal komen. Vervolgens gaan morgen de fractieleiders in overleg. En als iedereen akkoord gaat, stemt donderdag het voltallige Europees Parlement over het definitieve oordeel.
22.12 uur: De laatste vraag
De laatste vraag: hoe kijkt Hoekstra naar technieken die koolstof kunnen verminderen? Voor Hoekstra zijn die technieken een cruciaal onderdeel van de Europese klimaatambities. Wel moeten we dan goed nadenken over duidelijke cerficaten over deze technieken. Anders gaat ermee geknoeid worden, waarschuwt Hoekstra.
21.35 uur: Hoogeveen: ‘Geen sterk optreden’
Terwijl iedereen aan het verhuizen is wordt er nog even getweet. Michiel Hoogeveen (JA21) vindt het tot nu toe geen sterk optreden van Wopke Hoekstra. De kandidaat-Eurocommissaris zegt spijt te hebben van zijn verzet tegen extra EU-geld tijdens de coronapandemie. “Het was zijn wapenfeit”, zegt Hoogeveen. “Nu ineens excuus.”
21.15 uur: En de hoorzitting ligt voor een derde én vierde keer stil door technische problemen..
We moeten verhuizen van zaal voordat de hoorzitting verdergaat.
21.13 uur: Denkt u ook aan de ondernemers?
Jan Huitema (VVD) vindt het goed dat er ambitieuze klimaatmaatregelen genomen zijn maar hij maakt zich wel zorgen. Hij grijpt terug naar drie mensen uit zijn regio die de hoorzitting vol spanning volgen. Het zijn bedrijfseigenaren die het steeds moeilijker vinden om te concurreren met landen buiten de EU en om hun weg te vinden in de Europese regelgeving. Hoe zorgen we ervoor dat zij kunnen blijven ondernemen, wil Huitema weten.
“Het is bemoedigend dat er in ieder geval drie mensen vrijwillig aan het kijken zijn”, grapt Hoekstra. Maar de vraag van Huitema vindt hij terecht. Hoekstra wil ook ondernemers niet vergeten in de energietransitie. Hij wil minder verstikkende regelgeving en zorgen dat ondernemers makkelijker hun weg kunnen vinden in het labyrinth van Europees beleid.
20.53 uur: Chahim heeft ruzie op X
De Duitse EVP-Europarlementariër Peter Liese beticht PvdA’er Mohammed Chahim ervan op X dat hij “aan nationale partijpolitiek doet” met zijn vragen over de natuurherstelwet. Maar Chahim bijt van zich af: “Nee, ik doe mijn werk als Europarlementariër. Er is niets nationaals aan de natuurherstelwet en de COP28-klimaatconferrentie. Wat heb jij gedaan? Je spreektijd voorbij laten gaan?”
20.40 uur: Hoekstra wil kernenergie niet uitsluiten
Europarlementariër Rob Roos (onafhankelijk) ziet dat hernieuwbare energie ook nadelen heeft. Ook maakt hij zich zorgen over energieschaarste. Omdat binnenkort de doelstellingen voor 2040 moeten worden opgesteld, wil hij weten wat Hoekstra ervan vindt dat hernieuwbare energie wordt bevoordeeld ten opzichte van kernenergie.
Hoekstra is duidelijk: dit is aan de lidstaten om te bepalen. “Maar ik denk net zoals de wetenschap dat we ons het op dit moment niet kunnen veroorloven om kernenergie uit te sluiten.”
20.28 uur: Anja Hazekamp is er al uit
De hoorzitting is nog lang niet afgelopen, maar voor Partij voor de Dieren-Europarlementariër Anja Hazekamp is het al duidelijk. Ze gaat tegen stemmen. “Jaarlijks lijden 8,4 miljard dieren in de Europese vee-industrie, maar Hoekstra wil geen gericht beleid om dit aantal te verminderen”, zegt ze op X, voormalig Twitter.
20.22 uur: Hoekstra ziet toekomst in energietransitie
Esther de Lange (CDA) maakt zich druk over de energietransitie. Energiemarkten in Europa, maar ook in de rest van de wereld zijn ontzettend met elkaar verbonden, beargumenteert ze. Ze wil van Hoekstra weten wat hij kan doen om ervoor te zorgen dat de transitie van fossiele brandstoffen naar groene energie ook in de rest van de wereld goed zal verlopen.
Hoekstra ziet het rooskleurig in. Zonnepanelen en windturbines worden steeds goedkoper. Elektrische voertuigen worden steeds meer verkocht. “Dat is goed nieuws”, zegt hij. En hij herkent de zorgen van De Lange. Ja, die energietransitie maak je samen door, zegt hij. Hoekstra’s verleden kan daar een rol in spelen. Hij was minister van Financiën dus weet goed hoe de globale markt in elkaar zit en hoe ministeries van Financiën over de wereld te werk gaan. En door zijn rol bij Shell weet hij ook donders goed hoe het in het bedrijfsleven zit. Genoeg ervaring dus om de energietransitie ook buiten Europa een schop onder de kont te geven.
20.17 uur: Hoekstra maakt een foutje
Door te tonen hoeveel talen hij spreekt, wil Hoekstra laten zien dat hij een echte Europeaan is. Naast Nederlands kwamen Frans, Engels en Italiaans al aan bod. Net greep hij ook de kans om in zijn beste Duits op Europarlementariër Pernille Weiss te antwoorden. Klein detail: ze is Deens. De zaal ligt in een deuk.
20.05 uur: Wederom pauze door technische problemen
20.02 uur: Wat met de industrie?
Europarlementariërs van de rechtse fractie Identiteit en Democratie (ID) maken zich zorgen over de groene plannen van de Europese Commissie. Er wordt uit ideologie gehandeld en niet uit pragmatisme, zegt een Europarlementariër uit Italië. Hele industrieën worden kapot gemaakt, vindt ze. Tegelijkertijd wordt de EU steeds afhankelijker van derde landen waar standaarden voor voedsel en producten minder hoog zijn dan hier. Ze wil van Hoekstra weten of hij net zo ideologisch gaat zijn als Timmermans of pragmatisch gaat zijn.
Hoekstra weet de vraag makkelijk om te keren. Hij vindt het juist pragmatisch om te luisteren naar wat wetenschappers zeggen. De groene klimaatplannen van Timmermans zijn daar juist op gebaseerd, impliceert hij. Toch wil hij de industrieën die de gevolgen van de klimaatdoelstellingen gaan merken niet links laten liggen. “De wereld verandert voor iedereen”, zegt hij. “Ook voor boeren en voor de industrie. Maar we moeten wel zorgen dat we iedereen helpen er doorheen te komen.
19.59: ‘Ga je je afspraken nu wel nakomen?’
Mohammed Chahim (PvdA) haalt toch even de geschiedenis van Hoekstra erbij. Hoekstra heeft volgens Chahim een verleden met het niet-nakomen van politieke afspraken. Hij verklaarde bijvoorbeeld uitspraken over stikstof ‘niet heilig’. Chahim wil weten of Hoekstra zich als Eurocommissaris wel aan de afspraken gaat houden en of hij afstand neemt van het standpunt van de christendemocraten over de omstreden natuurherstelwet.
Afstand nemen doet Hoekstra niet. In ieder geval niet expliciet. Hij benadrukt dat hij als Eurocommissaris onafhankelijk moet zijn en dus boven het partijbelang. Een handreiking naar Chahim. Hoekstra wil duidelijk maken dat hij hier vanavond niet voor niets zit. Hij had demissionair minister kunnen zijn nu, maar in plaats daarvan is hij naar Brussel gekomen. “Ik wil dit doen omdat ik met volle ambitie invulling wil geven aan deze portefeuille”.
19.46 uur: Technische problemen!
Alle microfoons zijn uitgevallen, dus is er maar ineens pauze ingelast.
19.32 uur: Hazekamp haalt hard uit
Europarlementariër Anja Hazekamp is bijzonder sceptisch over Hoekstra’s carrièreplannen. “Uw partij heeft van Nederland een van meest veedichte landen gemaakt”, verwijt ze hem. Daarom wil Hazekamp van Hoekstra weten of hij bij de klimaatdoelen voor 2040 ook oog zal hebben voor de landbouwtransitie en het terugdringen van vlees- en zuivelconsumptie.
Hoekstra reageert met een kwinkslag: “Ik merk dat uw waardering voor mijn inspanningen nog aan kracht kunnen winnen.” Maar hij vindt het wel een terecht punt. Want bij het halen van de klimaatdoelen zal er voor geen enkele sector “een way out” zijn. “Dus ook niet voor de boeren”.
Hij benadrukt dat de landbouw duurzamer zal moeten en dat er daarbij ook meer aandacht voor landschapsbeheer moet zijn. Maar volgens Hoekstra, hij zou al bij veel boerenerven over de vloer zijn geweest, zijn de boeren zich daar ook van bewust. Toch denkt hij dat het beter is wanneer een kleinere veestapel “de resultante is van goed beleid dan wanneer we het top-down opleggen”.
19.20 uur: Hoekstra wil een “autotop” organiseren
Hoe zorgen we ervoor dat onze auto’s minder gaan uitstoten zonder dat de Europese autoindustrie aan concurrentiekracht moet inboeten? Om het antwoord op die vraag te vinden, wil Hoekstra een “autotop” organiseren”.
Het belangrijkste vraagstuk daar wordt het halen van de uitstootdoelen voor 2035. De volgende stap voor Hoekstra is kijken hoe fabrikanten van kleine en middelgrote auto’s kunnen omgaan met de concurrentie van buitenlandse producenten die oneerlijke subsidies ontvangen. En tot slot moet er nagedacht worden over hoe ook mensen die het minder breed hebben nieuwe, schonere auto’s kunnen betalen. “De gemiddelde auto in Nederland is acht jaar oud. En dat zegt veel over de staat waarin zij zijn.”
19.16 uur: Bas Eickhout: ‘Hoe betrouwbaar zijn uw woorden nou?’
Europarlementariër Bas Eickhout wil weten hoe betrouwbaar de uitspraken van Hoekstra vanavond eigenlijk zijn. Hij is immers een shell-mannetje en steunde KLM toen hij minister van Financiën was. “Uw openingsspeech was een behoorlijke verrassing, maar hoe betrouwbaar zijn die woorden?” Eickhout wil weten wat Hoekstra nu concreet gaat doen om subsidies voor fossiele brandstoffen af te schaffen.
Simpel is het niet. Hoekstra ziet ook in dat belastingen en subsidies vooral een nationale aangelegenheid zijn. Daarom moet Brussel het goede voorbeeld geven. Hij wil dat fossiele brandstoffen in het Europese budget uitgefaseerd worden. Ja, geeft hij toe, het is maar een klein deel, maar in het volgende budget wil hij geen subsidies voor fossiele brandstoffen meer zien.
19.07 uur: Veel vragen over Hoekstra’s houding tijdens coronapandemie
Hoekstra heeft ondertussen al drie keer een vraag gekregen over zijn ‘zuinige’ houding tijdens de onderhandelingen over het coronaherstelfonds. Voor het halen van de klimaatdoelen zal er immers ook veel geld uitgegeven moeten worden.
Om nieuw geld op tafel te krijgen, wil Hoekstra naar nieuwe inkomsten kijken. Als voorbeelden geeft hij een kerosinebelasting of het emissiehandelssysteem zodanig aanpassen dat er meer geld naar de EU vloeit. “Want door mijn verleden als minister van Financiën weet ik dat het altijd makkelijker is om een stukje uit een groeiende taart te verdelen.”
18.57 uur: Boeren moeten ander bedrijfsmodel krijgen
Ook de boeren worden genoemd. Om de ambitieuze klimaatdoelstellingen te behalen, die Hoekstra zegt te onderstrepen, moet er een nieuw bedrijfsmodel komen voor de landbouw. Samenwerking is ontzettend belangrijk, vindt Hoekstra en boeren moeten betrokken worden en gesteund worden om de aanpassingen te maken die ze nodig hebben. Hij wil met de levensmiddelenindustrie gaan praten hierover maar ook met de banken. Zij spelen een belangrijke rol in het verstrekken van leningen aan boeren.
18.50 uur: Hoekstra toont groene ambities
Hoekstra vervolgt zijn speech met een duidelijke knieval richting de Groenen. Zo vertelt hij hoe hij “een stem wil geven aan natuurbehoud”. Hoekstra benadrukt verder het belang van “continuïteit voor de volledige Green Deal”. Daarbij wil hij zelf ook nu al de fundamententen leggen voor “een Green Deal 2.0”. En als er nog Europarlementariërs zouden zijn die twijfelen over hoe dat valt te verenigen met zijn verleden bij Shell: Hoekstra wil dat het afgelopen is met fossiele brandstoffen, “hoe sneller hoe beter”. Maar eerst denkt hij concreet over een belasting op kerosine.
18.46 uur: Hoekstra: “Dat had ik beter aan moeten pakken”
Hoekstra trapt het verhoor af met een speech van 15 minuten. In het Frans maakt hij van de gelegenheid gebruik om zijn Europese geest uit de fles te laten. “Sinds mijn kindertijd heb ik van mijn ouders en grootouders geleerd hoe belangrijk Europese samenwerking is”, zegt hij. De EU heeft solidariteit, vrede, veiligheid en welvaart gegeven.
Voor hij daadwerkelijk gaat praten over beleid en zijn taken als Eurocommissaris probeert hij de Zuid-Europese landen nog even aan zijn kant te krijgen. “Ik heb aan het begin van de pandemie onvoldoende ingezien dat sommige lidstaten het moeilijk hadden”, geeft hij toe. “Dat had ik anders aan moeten pakken.”
Zuid-Europese landen zijn niet altijd even blij geweest met Hoekstra. Tijdens de coronapandemie blokkeerde hij nog financiële steunpakketten aan Zuid-Europese landen.
18.36 uur: De hoorzitting is begonnen met een speech van Hoekstra…
In het Frans!
18.34 uur: Voor het allemaal begint, is het vooral nog even handjes schudden
18.31 uur: In het Commissiegebouw hangen zijn naamplaatjes al
18.20 uur: In de startblokken
Het begint langzaam vol te lopen in het zaaltje van het Europees Parlement in Straatsburg. Europarlementariërs, beleidsmedewerkers en journalisten zitten klaar en halen snel nog wat chips of koekjes zodat ze de komende drie uur niet meer op hoeven te staan. Zo lang gaat het duren. Hoekstra mag straks openen met een betoog van vijftien minuten. Daarna is het aan Europarlementariërs om vragen aan hem te stellen.
