De meeste boeren zullen al aan het werk geweest zijn toen het landbouwdebat in Straatsburg begon, vanochtend om 9 uur. Zij praten vandaag over hoe de Europese boer bij moet gaan dragen aan het verduurzamen en vergroenen van de landbouw.
Na jaren van stikstofcrisis, zorgwekkend biodiversiteitsverlies en steeds intensere droogte is de cultuurstrijd rondom ‘boer zijn’ nog nooit zo hevig geweest. De Nederlandse Europarlementariërs stonden vandaag dan ook stellig in de discussie. Over één ding zijn ze het eens: het moet anders. Maar hoe, daar is veel onenigheid over.
Milieuregels
“Nederlandse boeren zijn in gevaar” verkondigt Rob Roos, gekleed in bloedrood ‘no farmers, no food’ shirt, aan de rest van het Parlement. De JA21-politicus stelt dat de ‘traditionele leefwijze’ van boeren dreigt te verdwijnen als de klimaatplannen van de Europese Commissie worden doorgezet.
“Door handelsakkoorden wordt onze markt overspoeld met producten uit de halve wereld. Tegelijkertijd draaien we met stikstofwetgeving onze eigen boeren de nek om.” Hij ziet het liefst dat alle plannen die nu op tafel liggen, zoals de natuurherstelwet en de Agenda 2030, verdwijnen.
Onvindbare Eurocommissaris van Landbouw
Ondertussen vraagt Esther de Lange (CDA) zich op twitter af waar de landbouwcommissaris eigenlijk is. Mairead McGuinness, Eurocommissaris voor Financiële Diensten, was wel aanwezig. “We moeten nog zien hoe alle voorstellen samenhangen”, vertelde zij. De Lange prees haar kennis en gaf aan achter de biodiversiteitsdoelen te staan.
Ze vraagt zich wel af waarom de nieuwe regels voor plantveredeling er dan nog niet zijn. Dit is het kweken van nieuwe plantenrassen, die bijvoorbeeld beter tegen droogte kunnen of resistent zijn tegen pesten. “Je kunt gewasbeschermingsmiddelen alleen verminderen als geloofwaardige alternatieven mogelijk zijn”, vindt de Lange.
Heel veel leed
Anja Hazekamp (PvdD) ziet ook dat de gewone boer te veel genegeerd wordt door de Europese Commissie. “Landbouwlobbyisten in Brussel behartigen de miljardenbelangen van de agro-industrie en kijken niet om naar kleinschalige boeren”, aldus Hazekamp.
Er is dus radicale verandering nodig, stelt ook Hazekamp. “Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid heeft ons honderden miljarden aan landbouwsubsidies gekost. Ondertussen zijn vele miljoenen boerenbedrijven verdwenen, waarvan 85 procent kleine bedrijven. Grote bedrijven worden groter en de kleine bedrijven gaan kapot”.
Tot zover lijken Roos en Hazekamp het eigenlijk best eens te zijn. Maar Hazekamp ziet vooral heil in strengere duurzaamheidseisen. “Het huidige beleid heeft ons een klimaat-, een water- en een biodiversiteitscrisis opgeleverd. En veroorzaakt dagelijks ontzettend veel dierenleed.”
Ratrace
Jan Huitema (VVD) vindt dat er door schommelend beleid te veel boeren een onzeker bestaan leiden. “Misschien wel het belangrijkste voor boeren en boerinnen is de continuïteit van hun boerenbedrijf. Als je een boer van zijn boerderij afhaalt, komen er oerkrachten los”, zei hij tijdens het debat.
Het vinden van een goed verdienmodel, dat past bij de uitdagingen waar we voor staan, is wat hem betreft de grootste uitdaging. Dat lukt niet met steeds veranderende regels, betoogt Huitema: “Elke keer wordt er een kaart uit het kaartenhuis genomen, maar worden er geen kaarten teruggeplaatst.
Waardig boerenbestaan
Dat het anders moet, daar is iedereen het duidelijk wel over eens. Maar ondanks de luide roep om verandering ziet een mooie boerentoekomst er, afhankelijk van wie je het vraagt, nogal anders uit. “Een rijk en belangrijk debat” stelt Eurocommissaris McGuinness, terwijl ze een boekwerk van aantekeningen, die ze tijdens het debat genomen heeft, omhoog houdt.
De voormalig journaliste, die zelf veel geschreven heeft over landbouw, geeft aan de kritiek ter harte te nemen. Maar ze hoopt dat de Europarlementariërs blijven vasthouden aan de gedeelde waarden. “Een meerderheid van jullie sprak over het belang van waardigheid, vrijheid om te boeren zoals men wilt, maar ook over het belang van duurzaamheidsdoelen”.
Het debat en de notities van McGuinness vormen een startpunt voor het verbeteren van de Green Deal voor boeren. Hier wordt de komende tijd door het Europees Parlement en de Europese Commissie aan gewerkt.
