“Gelet op de grote uitdagingen waar de EU-lidstaten voor staan, is niet uit te sluiten dat landen die traditioneel geen voorstander zijn van gemeenschappelijke schulden hier een meer open houding zullen tonen”, schrijft Heinen in antwoord op bezorgde vragen van de VVD-fractie. Het is een diplomatische manier om te zeggen dat het front van ‘zuinige landen’ begint te barsten.
Het kabinet zal er ongetwijfeld zenuwachtig van worden. Nederland verzette zich fel tegen het coronaherstelfonds waarbij de EU op ongeziene schaal gezamenlijke schulden aanging. Tegen nieuwe schulden zijn het kabinet en de Tweede Kamer fel gekant. De vrees bestaat dat financiële malaise uit de lidstaten die hun begroting niet op orde hebben, kan overwaaien naar Nederland.
Draghi
De timing van de discussie over nieuwe schulden is geen toeval: de Europese industrie heeft het steeds moeilijker om mee te concurreren op het wereldtoneel. De discussie wordt aangejaagd door een invloedrijk rapport van oud-ECB-president Mario Draghi. Zijn diagnose is messcherp: verstikkende regeldruk, torenhoge energiekosten en een lappendeken aan nationale regels maken het Europese bedrijven onmogelijk om te concurreren met de rest van de wereld. De oplossing: flinke subsidiepotten voor de industrie, die mede gefinancierd worden uit nieuwe gezamenlijke EU-schulden.
In een recent gesprek bij denktank Bruegel in Brussel zei Draghi wel dat gemeenschappelijke schulden geen “essentieel ingrediënt” zijn van zijn aanbevelingen. Wel zouden ze bepaalde zaken, zoals investeringen in Europese publieke goederen, “eenvoudiger kunnen maken”.
Kapitaalmarktenunie
Minister Heinen zit gisteren en vandaag samen in Brussel met zijn Europese collega’s om het onder meer over het haperende concurrentievermogen te hebben. Daar ging het ook over de kapitaalmarktenunie waarover de onderhandelingen al jarenlang aanslepen. Binnen de EU zijn er nog steeds heel wat barrières om te investeren in bedrijven in een andere lidstaat. Zo hebben alle lidstaten nog eigen beurzen en toezichthouders. Doordat die barrières er in de Verenigde Staten niet zijn, is het voor Amerikaanse bedrijven veel gemakkelijker om private financiering buiten de bank om op te halen.
“Het is belangrijk dat we verdere stappen gaan zetten met de kapitaalmarktenunie. We moeten ambitie uitstralen“, vertelt Heinen na afloop van de eerste dag. Hij vindt dat de gesprekken over de kapitaalmarktenunie los van de discussie over nieuwe gemeenschappelijke schulden gevoerd moet worden. “Laten we kijken hoe we kapitaalmarkten kunnen integreren zodat we meer privaat kapitaal kunnen losmaken. Dat zorgt ook voor meer investeringen en groei in Europa.”
Eelco Heinen voelt dat er momentum is: “Bij de presentatie van het Draghi-rapport merkt ik dat iedereen de noodzaak inziet van het integreren van de kapitaalmarkten. We zien de achterstand ten opzichte van andere continenten.”
Zouden de landen er toch opnieuw niet uitkomen, dan wil Heinen met een kopgroep van de meest ambitieuze landen alvast een soort mini-kapitaalmarktenunie oprichten. Daar is volgens hem animo voor, maar welke landen mee zouden doen, wil hij nog niet zeggen.
Van de Europese begroting tot het Stabiliteitspact, van de eurogroep tot de ECB: elke woensdag ontvang je van Jasper Roorda een overzicht van de laatste ontwikkelingen. Abonneer je hier op de Week van de euro.
