Kabinet wil strengere regels over artificiële intelligentie

Staatssecretaris voor Digitalisering Alexandra Van Huffelen (D66) laat aan de Tweede Kamer weten dat de regering snel werk wil maken van betere regels over het gebruik van algoritmes. Daarvoor kijkt ze ook naar Brussel.

3 min. leestijd
Artificial Intelligence in Healthcare – New AI Applications in Medicine – Digital Entity and Medical Icons – Innovative Technologies in the Medical Fields – Conceptual Illustration

Vooralsnog lijkt het nog iets dat afkomstig is uit Hollywood: software met slechte intenties die we niet meer onder controle hebben. Toch ging het in het verleden al vaker fout met algoritmes. De toeslagenaffaire is hier een pijnlijk, recent voorbeeld van. Zo concludeerde Amnesty International vorig jaar dat de algoritmes die de belastingdienst daarbij gebruikte, hebben geleid tot etnische profilering. Een rechtstreekse schending van mensenrechten.

Staatssecretaris Van Huffelen liet vorige week via Kamerbrieven weten daarom snel maatregelen te nemen. Zo wil ze voorkomen dat burgers opnieuw het slachtoffer worden van algoritmes. Ze zou iemand willen aanstellen die toezicht houdt op deze algoritmes en ze wil meer openheid over het gebruik ervan. Ook benadrukt ze de rol die de Europese Unie te spelen heeft.

Meer openheid

“We moeten algoritmes gedurende het gebruik steeds blijven evalueren”, verklaart Van Huffelen. Op die manier kan de overheid vervelende bijwerkingen tijdig op het spoor komen. Ook kan ze in de gaten houden dat de vrijheid van burgers niet verder in gevaar komt dan dat voor het maatschappelijk belang nodig is. “Daarbij moeten we in het bijzonder waken over algoritmes met een risico op het schenden van mensenrechten”, gaat Van Huffelen verder.

Maar hoe pak je zo’n ingewikkeld thema aan? De staatssecretaris vindt dat de overheid zich moet baseren op heldere juridische eisen en ethische beginselen. Er zijn nu bijvoorbeeld verschillende methoden ontwikkeld om algoritmes op risico te toetsen, maar hier is meer eenduidigheid in nodig. Ook moet er volgens haar een gesprek over algoritmes binnen de overheid op gang komen. Zo kan kennis tussen verschillende overheidstakken uitgewisseld worden.

Wat wil Nederland van Europa?

Ook Brussel zit al lang met het onderwerp in zijn maag. Zo kwam de Europese Commissie twee weken geleden nog met een voorstel waardoor slachtoffers van artificiële intelligentie (AI) zich beter zouden kunnen verdedigen in de rechtbank. Door de complexe algoritmes achter artificiële intelligentie is het erg moeilijk om een schuldige aan te duiden wanneer het misgaat. Het voorstel van de Commissie geeft rechtbanken meer macht om “onder de motorkap” van artificiële intelligentie te kijken.

Dat idee past binnen het bredere kader van de “Artificiële Intelligentie Wet (AI Act)”, een ruim pakket maatregelen waarmee de EU hoopt algoritmes beter te controleren. Momenteel zijn de gesprekken hierover nog volop bezig tussen de lidstaten en het Europees Parlement. Met haar Kamerbrieven maakt staatssecretaris Van Huffelen in elk geval al duidelijk hoe Nederland in deze onderhandelingen staat.

Zo laat het kabinet weten dat ze “zich in Europees verband sterk inzet voor betere bescherming van burgers. Alleen algoritmes die de mensenrechten respecteren, mogen op de markt komen.” Nederland wil daarom dat de Artificiële Intelligentie Wet (AI Act) een risicoanalyse over mensenrechten expliciet verplicht. Ook wil het dat overheden duidelijk communiceren over waar ze artificiële intelligentie voor gebruiken. Als het toch fout zou gaan, wil Nederland dat de Europese burger gemakkelijk naar de rechtbank kan stappen.

Op sommige vlakken wil Nederland zelfs verder gaan dan de Europese regelgeving. Zo gaat het kabinet een heus ‘algoritmeregister’ ontwikkelen. Daarin komt een overzicht met alle algoritmes die een hoog risico voor de Nederlandse burger met zich meebrengen. De uitwerking van dat algoritmeregister vindt komend jaar plaats. Naar verwachting publiceert de staatssecretaris in november al een concretere uitwerking van de kabinetsambities rond algoritmes.

Het gras is altijd groener bij de buren.
Verken je horizon en ga ook eens vissen in een andere vijver!

Word lid Meer informatie