Gemengde reacties op de uitslag van de Italiaanse verkiezingen. ”Zorgwekkend,” noemt Europarlementariër Malik Azmani (VVD) het. “Een sterk signaal aan de Europese Unie”, is de reactie van Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP).

In Brussel wordt formeel geen commentaar gegeven op de uitslag. De woordvoerder van de Europese Commissie hoopt op een coöperatieve samenwerking met de nieuwe Italiaanse regering, maar wil z’n handen niet branden aan uitspraken over de uitslag.

Zorgen zijn er wel. De winnaar van de verkiezingen en zo goed als zeker nieuwe premier, Giorgia Meloni, wil meer aandacht voor de Italiaanse belangen in de Europese Unie. Ze wil een strenger migratiebeleid, is niet echt enthousiast over de euro en al helemaal niet over de strenge eisen die worden gesteld aan de begroting (zo mag de schuld niet verder oplopen). En de vrees bestaat in Brussel dat het land dezelfde kant opgaat als Hongarije en Polen en zich niet aan alle Europese regels rond de rechtsstaat zal gaan houden.

Stappen terug?

“Dat wordt een nationalistische, conservatieve agenda. Kortom, stappen terug in liberale waarden”, zegt Europarlementariër Malik Azmani. Meloni is tegen abortus, euthanasie en het homohuwelijk. Europarlementariër Thijs Reuten (PvdA) noemt het een “dieptepunt” en verwijst ook naar de lage opkomst bij de verkiezingen. Die was tien procent lager dan in 2018. 

Europarlementariër Samira Rafaela (D66) is ongerust over de uitslag: “Het is een ontzettende klap voor een democratische Europese Unie met respect voor verschillende culturen. En dat na de verkiezingsuitslag in Zweden een paar weken geleden, waar ook een conservatie partij won. Ik maak me voornamelijk zorgen over vrouwen in Italië, de LHBTI+ gemeenschap daar, en mensen met een migratieachtergrond.“ 

Wat zegt de uitslag over rest van de Europese Unie?

Bij Ja21 zien ze in de uitslag de bevestiging van een trend. In meerdere landen hebben partijen verkiezingen gewonnen met een conservatief programma. ”Het is een teken aan de wand. Zweden, Hongarije en nu Italië stemmen voor een ander beleid”, zegt Europarlementariër Michiel Hoogeveen (JA21) tegen Brusselse Nieuwe. Volgens hem is het stemgedrag het gevolg van de “ongecontroleerde migratie”. “De Europese Unie heeft daarbij gefaald. Dat zie je nu terug in het stemgedrag,” stelt hij.

Hij wil de lijn doortrekken naar Nederland. Ook daar zijn kiezers de gevestigde partijen zat, zo blijkt uit de opiniepeilingen. “ Ook bij ons broeit iets.” Overigens zegt hij erbij dat de situatie in Nederland, met zo veel politieke partijen heel anders is.

Meloni is niet tégen de Europese Unie. Ze wil in de Europese Unie blijven. Maar zij vindt wel dat het anders moet. Zo wil ze dat Brussel zich minder met details bemoeit, maar de grote lijnen uitzet. Maar, zegt VVD’er en Tweede Kamerlid Jeroen van Wijngaarden in reactie op de verkiezingsuitslag, de werking van de Europese Unie zal Meloni niet in haar eentje kunnen veranderen: “De Europese afspraken over de bescherming van vrijheden en de hervorming van economieën blijven volledig gelden, wie ook premier van Italië wordt.”