Nederland zit in de race om voorzitter van het Europees Parlement te worden. Nederland betekent in dit geval: Europarlementariër Esther de Lange van het CDA. “Dit is echt een hele belangrijke baan”, zegt oud-Europarlementariër Wim van de Camp. “Je kan dingen regelen, blokkeren en beïnvloeden.”

Maar er zijn nog wel kapers op de kust. Met name Roberta Metsola uit Malta is een geduchte tegenstander.

De voorzitter, in Brussel president genoemd, zit niet alleen de vergadering voor, maar heeft daarnaast ook veel invloed. Zo is hij of zij aanwezig bij Europese toppen van de regeringsleider, zij het alleen aan het begin van de vergadering. Maar ook zijn er regelmatig bijeenkomsten met de andere voorzitters van de Europese Commissie en de Europese Raad.

Wim van de Camp (ook CDA) weet hoe de hazen lopen in Brussel. Hij zat tien jaar lang samen met De Lange in het parlement. “Je hebt invloed op zaken, zoals de begroting, waarmee het Parlement moet instemmen, dat is ook voor Nederland van groot belang.”

“De kans dat ze wint schat ik toch 50/50”, denkt van de Camp. “Esther is een opmerkelijk geschikt kandidaat. In Nederland wordt er niet veel gepraat over haar, maar in Brussel heeft zij enorm veel invloed.”

Ook collega-Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) is er positief over. “Esther werkt hard, weet goed bruggen te slaan, ze is loyaal aan de partij en zit er al lang. Dan kom je uiteindelijk bovendrijven en maak je kans op zo’n stap”. 

Beiden noemen haar jarenlange ervaring en kennis van de Europese politiek. Ze is de aanvoerder van de CDA-leden in het Parlement en voorzitter van de werkgroep economie en milieu, een zeer belangrijke platform. “Ze is technisch goed op de hoogte, weet precies hoe de tijdlijnen lopen in Brussel en weet dat ook goed te bespelen”, volgens van de Camp. “Ze gaat zeker haar mannetje kunnen staan.” Dat is van belang, want als voorzitter kan ze namens het Parlement beslissingen van de Raad of de Commissie blokkeren.

Bruggenbouwer

Naast haar ervaring, zegt Eickhout, heeft ze nog een voordeel tegenover haar concurrenten. “Ze weet de Nederlandse kaart goed uit te spelen. Iets wat Rutte al lang niet meer doet, maar wat zij als geen ander kan.” Volgens Eickhout weet ze prima bruggen te slaan tussen landen en partijen. Duitsland en Frankrijk zijn het vaak niet met elkaar eens en De Lange weet daar dan dan goed tussen te manoeuvreren.

Zelf heeft De Lange volgens Eickhout geen persoonlijke vijanden in het parlement. Wel wijst hij op de politieke vijanden die haar collega Wopke Hoekstra in Brussel maakte. “In Brussel zijn ze zijn woorden over het coronaherstelfonds nog niet vergeten. Hoekstra heeft destijds bij de linkse partijen geen vrienden gemaakt in Europa en daar gaat Esther nog last van hebben.” 

De reputatie van het land waar een kandidaat vandaan komt is ook van belang, volgens Van de Camp. “Malta, het land van haar concurrent, heeft niet de beste reputatie. Denk aan de corruptie bij de sociaaldemocratische regering, de verkoop van Europese visa’s, de zogenoemde gouden visa’s aan mensen buiten de EU en de onderzoeksjournalist die in 2017 werd vermoord.” Daar staat Nederland tegenover als een belastingparadijs met meerdere eurosceptische partijen. “Dat spreekt ook niet voor Nederland”, is de analyse van Wim van de Camp. 

Binnen de christendemocratische EVP maakte ze zich sterk om de partij van de Hongaarse premier Orbán uit de fractie te zetten, omdat hij het niet zo nauw neemt met de beginselen van de rechtsstaat en de persvrijheid.

Eickhout heeft een zwak voor haar. “Ze ging laatst enorm tekeer op Twitter na de overstap van minister Van Nieuwenhuizen en dat dit in het Europees Parlement niet zou kunnen. Dat vind ik mooi, want ze had ook kunnen zwijgen en denken, dat is Haags en dat is de coalitie, maar nee ze is eerlijk.” De kans dat De Groenen voor haar zullen stemmen acht hij groot. “Ze heeft een goede groene kant, is vrouw, dat zijn allemaal zaken waarop De Groenen de nieuwe voorzitter zullen beoordelen.”

Machtsgreep

Volgens Wim van der Camp zou ze een enorm goede voorzitter zijn. Hij werd in 2014 door De Lange via een referendum verslagen. De leden mochten toen de lijsttrekker kiezen en De Lange won. Daarvoor was ze als lid van het Europees Parlement vooral actief als landbouwwoordvoerder van het CDA. Ze begon ooit als medewerker.

Collega-politici roemen niet alleen haar kennis van Brussel, maar ook haar adresboekje. “Ze kent bijna iedereen en nog belangrijker, iedereen kent haar”, zegt een medewerker die anoniem wil blijven. Ze is ook niet bang. Ze heeft met Eurocommissaris Frans Timmermans regelmatig politieke verschillen van mening. Zo noemde ze plannen van Timmermans om tussentijds, zonder tussenkomst van het Parlement, milieudoelstellingen te kunnen aanpassen “een ondemocratische machtsgreep”.

Maar ze is ook de bedenker van een bekende uitspraak over de Green Deal. Verwijzend naar de grote sprongen die soms worden gemaakt zei ze: “Dit is Europa’s man op de maan moment”, een uitdrukking die later door commissievoorzitter Von der Leyen veelvuldig zou worden gebruikt.