Het handelsverdrag CETA, dat Europese handelsafspraken met Canada vastlegt, heeft een duidelijk voor- en tegenkamp in de Eerste Kamer. Tijdens het debat waren de ogen vandaag vooral gericht op de PvdA. Dit weekend veranderde de partij van kamp en schaart zich nu achter het handelsverdrag. Tot groot ongenoegen van samenwerkingspartner GroenLinks.

Het verdrag werd al in 2016 ondertekend in Brussel en sinds september 2017 is een groot deel ervan in werking getreden, maar alle parlementen van de EU-lidstaten moeten nog akkoord gaan. Dat is nu in 15 van de 27 landen gebeurd. In Nederland is het nu aan de Eerste Kamer.

De PvdA was eerder in de Tweede Kamer tegen het CETA-handelsverdrag, maar is nu gedraaid en is voor de Europese handelsafspraken met Canada. Door de huidige situatie in de wereldpolitiek vindt de partij dat Canada niet kan afgewezen worden als handelspartner. Daarom is de PvdA bereid om dinsdag met het verdrag in te stemmen, schreef senator Ruud Koole in een opiniestuk in de Volkskrant. Met deze draai zorgt de PvdA voor een meerderheid voor het verdrag in de Eerste Kamer.

Droevig en boos

De tegenstemmers keken maandag dan ook extra naar wat Koole namens de PvdA te zeggen heeft. Ze hoopten dat hij voor de stemming op dinsdag toch nog teruggaat naar zijn oude tegenkamp. En de Europese Unie kijkt gespannen mee, want afwijzing betekent nieuwe problemen.

De felste kritiek in het debat kwam van senator Farah Karimi (GroenLinks). Het handelsakkoord gaat voor Karimi over neoliberalisme en de ‘economie van meer, meer en nog meer’ wat de transitie naar een eerlijkere, socialere en duurzamere wereld in de weg staat. En daarom stemt de GroenLinkse fractie “met volle overtuiging” tegen CETA, sloot Karimi haar betoog af.

Senator Peter Nicolaï (PvdD) vond Karima’s betoog indrukwekkend, maar hij wees Karimi op een mogelijke onenigheid tussen de twee partijen in de toekomst. GroenLinks is fel tegen, terwijl de nieuwe samenwerkingspartner PvdA met hun draai voor een meerderheid zullen zorgen voor het handelsverdrag.

“Kunt u in de toekomst nog met de PvdA samenwerken als u zo overtuigend tegen stemt en PvdA voor?” vroeg Nicolaï aan Karimi, die de samenwerking tussen de twee partijen vanwege dit verschil bekritiseert. In de Tweede Kamer stemde de PvdA eerder tegen CETA met het oog op de mogelijke fusie met GroenLinks. “We zijn teleurgesteld in het standpunt van de PvdA-Eerste Kamer-fractie. Het is een droevig standpunt en het maakt me boos,” antwoordde Karimi.

Sentimenten en argumenten

Ondertussen loopt het debat flink uit door de vele senatoren die telkens het woord willen nemen. Op het moment dat Henk Otten (Fractie-Otten) het woord neemt doet de microfoon het niet goed. “Dit kraakfestijn wil ik de leden besparen. Er is al genoeg ruis in dit debat,” waarmee Otten de hele discussie samenvat. Senator Pim van Ballekom (VVD) vindt dat het debat “meer om sentimenten draait dan om argumenten.”

Geopolitieke vakantie is voorbij

Wanneer PvdA-senator Koole eenmaal aan de beurt is om het nieuwe standpunt van de PvdA toe te lichten, heeft hij het vooral over de huidige staat van de wereld. Een handelsverdrag gaat volgens Koole over meer dan alleen maar handel. Het gaat ook om internationale verhoudingen en die zijn onlangs drastisch veranderd. “De geopolitieke vakantie van Europa is voorbij,” zegt Koole. “Canada is een gelijkgezind land dat net als wij voorstander is van een op regels gebaseerde internationale orde.”

Samenwerking met Canada draagt volgens Koole bij aan een krachtige positie van de Europese Unie in de wereld. En daarmee ook aan een internationale orde gebaseerd op regels, in plaats van op geweld en het recht van de sterkste, zoals China. “Ik probeer de geopolitieke redenering te volgen, maar het kost mij heel veel moeite,” reageert van Apeldoorn op het betoog van Koole (SP).

Op de vraag over de tegenstem van GroenLinks zegt Koole dat de twee partijen wel degelijk heel wat normen en waarden delen. “De doelstellingen zijn dezelfde, in de weg ernaartoe maken we een andere afweging. En dat staat samenwerking met GroenLinks in het geheel niet in de weg.”