Het moet even slikken zijn geweest voor Eurocommissaris Frans Timmermans. Vorige week besloot de grootste fractie in het Europees Parlement – de christendemocraten (EVP) – weg te lopen uit de onderhandelingen over zijn nieuwe natuurherstelplannen.
Het gaat niet goed met de Europese natuur, steeds meer plant- en diersoorten verdwijnen. “Dan mogen we niet toekijken en niks doen”, aldus Eurocommissaris Timmermans. Maar de Europese Commissie en een groot deel van het Europees Parlement kunnen het maar moeilijk eens worden over deze nieuwe natuurplannen.
Nu is er toch een voorlopig akkoord gekomen, zonder de christendemocraten. Andere felle tegenstanders – onder andere de Europese conservatieve fractie ECR met de SGP en JA21 – hebben toch besloten wel te blijven zitten bij de onderhandelingen. Dit voorlopige plan wordt op 15 juni in stemming gebracht in de milieucommissie, en daar hangt veel vanaf.
Spannende stemming
Wanneer de milieucommissie het akkoord namelijk afwijst, betekent dat einde verhaal. De Europese Commissie moet dan weer vanaf het begin af aan beginnen en een heel nieuw plan schetsen. Dit is een zeer tijdrovend proces. Timmermans is bang dat daar geen tijd meer voor is: “Het gaat om het herstellen van de natuur en zonder natuur is er geen landbouw.”
De kans dat de allesbepalende milieucommissie voor gaat stemmen lijkt wat groter nu er een voorlopig akkoord bereikt is. De 88-koppige commissie telt ook vijf Nederlanders. Zij zullen dus medebepalen of de veelbesproken natuurplannen de papierbak in gaan. Dit zijn Bas Eickhout (GroenLinks), Mohammed Chahim (PvdA), Esther de Lange (CDA), Anja Hazekamp (PvdD) en Jan Huitema (VVD).
Liberalen bepalen
Van deze Nederlanders is er echter maar één die zeker weten een bepalende stem zal hebben: Europarlementariër Jan Huitema (VVD). Zijn liberale RENEW-fractie – waar zowel D66 als de VVD bij horen – is hoe dan ook nodig voor een meerderheid. De twaalf RENEW-leden in de milieucommissie hebben zowel linksom als rechtsom de beslissende stem in handen.
Het lijkt erop dat de liberalen op zoek zijn naar een compromis waar een meerderheid van het Europees Parlement achter zal staan. Al is er binnen de fractie zelf ook nog wel sprake van wat wrijving. “We zijn nog bezig met het bepalen van onze positie”, vertelt Jan Huitema. “Voorstanders van de plannen zien het liefst dat we nog verder gaan, tegenstanders zijn nog niet tevreden met wat er nu op tafel ligt.”
Hij vindt dat er nog niet voldoende aanpassingen zijn gedaan. “Ik zie nog niet genoeg flexibiliteit. Het voorstel lijkt nog te veel op het eerste plan van de Europese Commissie.” Of hij voor gaat stemmen wil hij nog niet zeggen. “We hebben nog tien dagen om aanpassingen te maken. Een broedende kip moet je niet storen. Ik ben nog vol goede moed.”
Grote gevolgen Nederland
De uitkomst van de stemming wordt door het Nederlandse kabinet gevreesd. Er wordt al rekening gehouden met een “stikstofcrisis 2.0”. Dan zou het verlenen van vergunningen voor bijvoorbeeld de bouw weer heel moeilijk worden.
Dit komt, volgens het kabinet, vooral door het verslechteringsverbod, wat inhoudt dat alle Nederlandse natuur in goede staat moet blijven (en dus niet mag verslechteren). Ook de natuur buiten de aangewezen Natura2000-gebieden. Huitema: “Natuurherstel vind ik erg belangrijk. Maar ik ben van mening dat nog meer regels en wetten niet de oplossing zijn voor de huidige crisis.”
Overigens deelt niet iedereen in de politiek die mening, veel groene partijen vinden zelfs dat de plannen niet ver genoeg gaan.
Stemt de milieucommissie vóór de plannen, moet Timmermans nog even zijn adem inhouden. Ook het volledig Europees Parlement zal het voorstel dan nog onder ogen krijgen. Bij groen licht van de milieucommissie, zal de stemming 20 juli plaatsvinden.
