Wel of geen hoofddoek: binnen veel bedrijven, maar ook binnen de overheid, zorgde dit al voor de nodige discussie. Enerzijds is godsdienstvrijheid een fundamenteel mensenrecht. Anderzijds wordt het argument aangedragen dat de overheid neutraliteit moet uitstralen. Daarom mogen Nederlandse ambtenaren, bijvoorbeeld politieagenten, dan ook geen religieuze tekens zoals hoofddoeken dragen.
Zesde Europese zaak
Een Belgische vrouw die voor de gemeente Ans in de Belgische provincie Luik werkt, was het daar niet mee eens en stapte naar de rechter. De gemeente had haar arbeidsreglement gewijzigd waardoor geen enkele medewerker nog zichtbare religieuze tekens mocht dragen. Voor medewerkers die in contact met klanten komen, kan zo’n neutraliteitseis legitiem zijn, maar de Belgische rechter wist niet of de gemeente dit ook aan haar andere medewerkers kan opleggen. Daarvoor verwees hij de zaak door naar de Europese rechter.
Over de hele Europese Unie zitten rechters over dit vraagstuk duidelijk met de handen in het haar. Deze uitspraak is al de zesde zaak die werd doorverwezen naar het Europees Hof in Luxemburg. Wel is het de eerste keer dat de Europese rechter zich specifiek over ambtenaren buigt.
Indirecte discriminatie
De Europese rechter heeft nu geoordeeld dat het nastreven van volledige neutraliteit in sommige lidstaten zo inherent verbonden kan zijn aan hun nationale identiteit dat een verbod op religieuze tekens inderdaad geoorloofd kan zijn. Wel moet dat verbod dan zeker algemeen en zonder onderscheid worden toegepast.
Desondanks benadrukt de Europese rechter dat zo’n algemeen verbod indirect wel voor discriminatie kan zorgen. In de praktijk zullen moslima’s hierdoor immers harder getroffen worden dan bijvoorbeeld een katholiek die een kruistekentje onder zijn of haar T-shirt kan verbergen. Daarom stelt de Europese rechter dat er goede argumentatie moet zijn voor een dergelijk verbod.
Wanneer een lidstaat wenst om binnen haar overheidsinstanties een beleid te voeren van religieuze neutraliteit, kan dat volgens de Europese rechter voldoende reden zijn. Maar omdat hier geen Belgische wetten over bestaan, stelt de Europese rechter in dit specifieke geval het verbod wel in vraag. Bovendien is het in sommige Belgische gemeenten, zoals Gent en Mechelen, wel toegestaan om een hoofddoek te dragen.
Voor meer uitspraken van het Europees Hof met gevolgen voor Nederland, abonneer je op onze nieuwsbrief Democratie & Rechtsorde
