Het Europees Parlement reikt sinds 2008 jaarlijks de Prijs van de Europese Burger uit, een bekroning van projecten die bijdragen aan de Europese gemeenschap. De prijswinnaars dragen bij aan ‘solidariteit, Europese samenwerking, integratie en stimulering van gemeenschappelijke waarden’, aldus de organisatie.
Nieuwscheckers
De Nederlandse winnaar van dit jaar is factcheckorganisatie Nieuwscheckers. Het initiatief is in 2009 opgezet door het departement Journalistiek van de Universiteit Leiden. Doel van de organisatie: het nieuws controleren, nagaan of beweringen op feiten berusten. Op hun website publiceert de organisatie regelmatig checks. Recente voorbeelden: ‘Klimaatactivisten onterecht beschuldigd met foto’s van afval’ en ‘Apenpokken is geen gordelroos’.
Nieuwscheckers begon als een kleinschalig onderwijsproject, vertelt oprichter en coördinator Alexander Pleijter. Het platform werd ingezet bij verschillende cursussen. Ondertussen is factchecken een vast onderdeel van de master Journalistiek in Leiden. Rond 2016 begonnen de checks meer aandacht te krijgen. Het was de tijd van de hype rondom nepnieuws, aangezwengeld door Donald Trump, vertelt Pleijter. Inmiddels heeft de organisatie een vast team van professionele factcheckers.
Europese verkiezingen
Pleijter is vereerd met de prijs voor Nieuwscheckers, maar merkt ook op: “Met het oog op journalistieke onafhankelijkheid voelt het ook ongemakkelijk als je een prijs krijgt van een politiek instituut.” Hij benadrukt daarom dat ook Europarlementariërs worden gefactcheckt: berusten hun beweringen op feiten? Zo zette Nieuwscheckers bij de afgelopen Europese verkiezingen een team in om de uitspraken van politici, in de race voor een zetel in Brussel, op onwaarheden te controleren.
De komende tijd investeert Nieuwscheckers in samenwerking met andere factcheckers. Die samenwerking wordt mede mogelijk gemaakt door het European Digital Media Observatory, een project van het Europese beleid om desinformatie en nepnieuws tegen te gaan. De Leidse checkers wisselen via dat project kennis uit over factchecken met andere organisaties in Vlaanderen en Nederland, waaronder het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP) en Beeld en Geluid Den Haag.
