Gisteravond kondigde Staghouwer zijn aftreden als minister officieel aan. Hij zat al enige tijd met een enorm lastige opgave: het bieden van perspectief aan de Nederlandse boeren die door Europese regels voor de uitstoot van stikstof uit dierlijke mest de druk op hun bedrijven zagen toenemen. Omdat de Nederlandse boeren volgens die regels minder stikstof mogen uitstoten, moet de landbouwproductie omlaag. En dat zet de toekomst van veel boerenbedrijven op het spel. Tot nu toe mochten de Nederlandse boeren afwijken van Europese mestnormen, de zogenaamde ‘derogatie’.

Uitzonderingspositie in de wacht?

Een conceptbesluit van het Nitraatcomité van de Europese Commissie, waarin staat dat de Nederlandse uitzonderingspositie op Europese mestnormen zal worden geschrapt, zorgde er mede voor dat Staghouwer besloot zijn taak als minister neer te leggen. In dat conceptbesluit stond al dat er een einde zou komen aan de Nederlandse uitzonderingspositie: ook Nederland moet zich aan de Europese regels houden. Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) liet al weten dat dit bij veel Nederlandse boeren slecht gevallen is. Maar de Europese Commissie is terughoudend met het geven van een reactie op dat conceptbesluit.

“Er is op dit moment nog geen formeel besluit genomen. We streven ernaar eind september dit besluit te nemen en in de tussentijd richten wij onze aandacht op alle milieu- en sociale aspecten van de stikstofproblemen,” liet een woordvoerder van de Europese Commissie weten. Aan de ene kant klopt het dat de Europese Commissie haar formele besluit pas geeft als de EU-lidstaten het conceptbesluit goedkeuren in het Nitraatcomité op 15 september. Maar aan de andere kant is het opvallend dat de Commissie geen commentaar geeft op wat er in het conceptbesluit staat, dat nu toch al op tafel ligt.