Als het aan de Europese Commissie ligt, mag Oekraïne kandidaat worden voor Europees lidmaatschap, maar niet zonder enkele voorwaarden. Zo moet er werk gemaakt worden van de rechtsstaat en corruptieproblemen in het land, stelt Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Het advies gaat mee naar de Europese Top van volgende week waar 27 lidstaten zullen onderhandelen en beslissen of Oekraïne werkelijk kandidaat kan worden, en tegen welke voorwaarden. Eerder lieten de staatshoofden van Duitsland, Frankrijk en Italië al weten dat ze voor toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie zijn.
Gulden middenweg
In de kleuren van de Oekraïense vlag, stelt Von der Leyen: “We hebben 1 boodschap aan Oekraïne: jullie hebben recht op een Europese toekomst en kandidaat-lidmaatschap voor de Europese Unie, maar er moet wel werk gemaakt worden van een aantal zaken. De Europese Commissie zal dit advies overbrengen aan de Raad, Oekraïne heeft immers haar wilskracht getoond en zo’n 70% van de Europese regels, standaarden en normen al behartigd.”
De Europese Commissie is dus voorstander van een kandidatuur voor de Europese Unie voor Oekraïne, maar Von der Leyen hint ook naar de problemen die de Oekraïense weg naar lidmaatschap bemoeilijken. Zo moet er volgens de Commissie werk gemaakt worden van de rechtsstaat en ook het onderzoek en de vervolging van corruptie moet harder worden aangepakt in het land. “Er moeten nieuwe rechters en een nieuw hoofd van de anti-corruptiedienst worden aangesteld. We willen verbetering zien.” Eenzelfde boodschap geldt voor Moldavië en Georgië, landen die ook lid willen worden van de Europese Unie. “Moldavië is goed op weg al moeten er hervormingen plaatsvinden, Georgië moet zich politiek verenigen en de Europese Unie voorzien van een actieplan waarin het toewerkt naar de Europese regels en standaarden.”
De opinie lijkt een compromisvoorstel waarmee de Commissie een brug slaat tussen voorstanders van Oekraïens kandidaat-lidmaatschap en landen zoals Nederland die stellen dat Oekraïne er nog niet klaar voor is. “Er zijn problemen, maar die vallen op te lossen.”
Premier Mark Rutte reageerde vanmiddag tijdens een persconferentie op de opinie van de Commissie: “Als politicus heb ik respect voor de beslissing van de Commissie waarmee ze duidelijk voor een middenweg kiezen. Europa geeft een duidelijk signaal af aan Rusland en tegelijkertijd wordt er ook benadrukt dat alles volgens een natuurlijke procedure moet lopen, los van de omstandigheden. Zoals ik al eerder zei: hou het proces zo saai mogelijk en los van de oorlog, dit moet niet overhaast worden. Daarnaast is het van belang om voldoende voortgang te zien in Oekraïne op de punten die de Commissie heeft uitgelicht.”
Europese Top
Volgende week komen de 27 lidstaten samen tijdens de Europese Top in Brussel. Daar wordt dan gekeken welke aanpassingen Oekraïne moet doen om kandidaat-lid te mogen worden. Gemakkelijk zal dat niet worden: alle lidstaten moeten het namelijk met elkaar eens zijn. Mochten ze er toch uitkomen, dan is dat een grote overwinning voor president Zelensky, die al sinds het begin van de oorlog pleit voor Europees lidmaatschap voor Oekraïne.
