Europees Parlement wil 10 miljard euro extra voor verhoging EU-begroting

De Europese Commissie wil de meerjarenbegroting voor 2021-2027 verhogen. Het Europees Parlement ging daar in Straatsburg mee akkoord, maar wil nog meer geld op tafel zien.

4 min. leestijd
Bron foto: iStock

Een biljoen euro: dat bedraagt de EU-begroting voor 2021-2027. Hoe gigantisch dat bedrag ook lijkt, eind 2023 lijkt de bodem van de schatkist al in zicht. Omdat de financiële gevolgen van de pandemie en de oorlog in Oekraïne er zwaar inhakken, wil de Europese Commissie, en nu ook het Europees Parlement, dat de meerjarenbegroting halverwege de rit alweer wordt gespekt. 

“Als we daar niet in slagen, kunnen we Oekraïne niet langdurig blijven steunen”, vertelt Eurocommissaris voor Begroting Johannes Hahn in het Europees Parlement in Straatsburg. 

3,1 miljard euro meer betalen voor Nederland

Oorspronkelijk stelde de Europese Commissie voor om 66 miljard euro toe te voegen aan de EU-begroting voor de periode 2024-2027. De overgrote meerderheid van dat geld, 50 miljard euro, zou gaan naar een nieuw fonds voor de wederopbouw in Oekraïne. Het voorstel betekent dat Nederland de komende jaren 3,1 miljard euro extra aan Brussel zou moeten afstaan.

Het Europees Parlement vond het een geweldig idee. 393 Europarlementariërs stemden voor, 136 stemden tegen en 92 onthielden zich. Sterker nog: het Parlement wil dat daar nog eens 10 miljard euro extra aan wordt toegevoegd. 2 miljard euro daarvan zou voor Oekraïne zijn, 3 miljard euro om “strategische technologieën” voor de EU te stimuleren en de overige 5 miljard euro als noodbuffer voor toekomstige crises.

Misbruik van EU-fondsen

Parlementsvoorzitter Roberta Metsola vindt de herziening absoluut noodzakelijk: “De wereld van vandaag is zo veel veranderd dat ze onherkenbaar is.” Om de daarbij horende nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden, zullen volgens haar ook nieuwe middelen nodig zijn. 

Verder wil het Europees Parlement dat de terugbetalingen voor de leningen van het coronaherstelfonds in de toekomst buiten de begrotingslimieten van de EU worden gerekend. Omdat de rente de afgelopen jaren sterk is gestegen, hebben de terugbetalingen deels veroorzaakt dat de EU nu krap bij kas zit. 

De Vlaamse Europarlementariër Johan Van Overtveldt (lid van Europese conservatieve fractie ECR) ziet een aanvullende reden om de EU-begroting in een nieuw jasje te steken: de krapte van de afgelopen jaren heeft ervoor gezorgd dat er steeds meer buiten de officiële EU-begroting om potjes werden gecreëerd om crises het hoofd te bieden. Het probleem: deze middelen worden daardoor aan de “Parlementaire democratische controle onttrokken”. Dat zet volgens Van Overtveldt “de deur wagenwijd open voor oneigenlijk gebruik van fondsen.” Hij vindt het problematisch dat die ontwikkeling geruisloos verloopt. 

Minder geld voor Erasmus? 

Nu het Europees Parlement gestemd heeft, ligt de bal in het kamp van de lidstaten. En die hebben alles behalve zin om de portemonnee voor Brussel te trekken. Zo reageerde minister van Financiën Sigrid Kaag deze zomer nog dat het uitdagende tijden zijn geweest voor alle overheden. Ze verwachtte dan ook van de Europese Commissie dat die ook creatief kan omgaan met de huidige budgetten. Lees: bezuinigen. Enkel voor Oekraïne was ze bereid meer geld op tafel te leggen. 

Maar Parlementsvoorzitter Metsola is stellig over het schuiven met de reeds bestaande budgetten: “Wanneer er ineens minder budget is voor bijvoorbeeld Horizon (red. onderzoeksfond) of Erasmus, zullen burgers dat niet snel accepteren.”

Realistisch

Eind oktober mogen de Europese leiders zich over de kwestie buigen. En de druk is hoog: de deadline voor de nieuwe begroting is halverwege november al. Met name voor Oekraïne is die deadline prangend: zonder akkoord valt de Europese steun volledig stil op 1 januari 2024. Een mogelijke oplossing die circuleert, is het loskoppelen van het Oekraïense hoofdstuk van de begrotingsonderhandelingen om daar alvast vaart mee te kunnen maken. Voor het Europees Parlement is het echter alles of niets. 

Toch zijn volgens Europarlementariër Jan Olbrycht, hoofdonderhandelaar namens het Parlement op dit thema, de eisen van het Parlement zeker niet te hoog gegrepen: “Als we nu niet ingrijpen, krijgen we echt problemen in 2024. Ons voorstel is zeer realistisch.” Olbrycht vertelt dat de financiële markten bovendien staan te springen om de EU opnieuw geld te lenen voor de herziening. Hoe we dat geld dan weer moeten terugbetalen? Nieuwe rechtstreekse EU-belastingen. 

Van het inflatiespook tot het coronaherstelfonds, elke woensdag ontvang je een overzicht van de laatste ontwikkelingen. Morgenochtend lees je bijvoorbeeld meer over de Europese Commissie die de handelsrelatie met China wil herzien.