In de Europese Unie worden nog te veel mensen jaarlijks ziek door vervuiling vanuit de industrie en veehouderij, zegt het Europees Parlement. De leden hebben daarom ingestemd met strengere regels om de vervuiling door de industrie en veehouderij terug te dringen.

De nieuwe normen moeten zowel het milieu als de volksgezondheid beter beschermen door de schadelijke effecten van lucht-, water- en bodemverontreiniging te verminderen. Onder de nieuwe regels wordt zowel de industrie als de intensieve veehouderij verplicht om te voldoen aan de strengst haalbare uitstootniveaus. Bovendien zullen milieudoelstellingen voor waterverbruik worden opgelegd om waterschaarste tegen te gaan.

Als bedrijven en boeren zich niet aan de regels houden, kunnen ze worden gestraft met boetes van tot drie procent van hun jaarlijkse EU-omzet. Zo betaalt de vervuiler, is het idee. Bovendien krijgen burgers die schade aan hun gezondheid ondervinden door niet-naleving, het recht om een vergoeding te eisen.

Meer transparantie

In Nederland zullen de nieuwe regels vooral grote varkens- en pluimveebedrijven treffen. In ons land worden namelijk miljoenen varkens gehouden. Eerder vielen alleen boerderijen met meer dan 40.000 stuks pluimvee, 750 zeugen en 2.000 vleesvarkens onder de emissieregels.

Nu gaat dat ook gelden voor iets minder grote boerderijen, vertelt de woordvoerder van landbouworganisatie LTO. In de varkenshouderij zal dit zijn vanaf 700 zeugen en 1.160 vleesvarkens. Voor pluimvee is de grens verlaagd voor leghennen (nu vanaf 21.400), terwijl deze voor vleeskuikens gelijk blijft. In Nederland gaat het naar schatting om zo’n 2.500 bedrijven.

Ook moeten deze bedrijven meer informatie gaan delen met het publiek via een EU-portaal voor industriële emissies. Hier moet voor iedereen op lokaal niveau zichtbaar zijn wie welke vergunning heeft voor bepaalde vervuilende activiteiten. Dit moet zorgen voor meer transparantie – en dus navolging van de regels.

Gelijk speelveld

Toch zullen de regels, ondanks het feit dat ze strenger worden, niet zo heel veel verandering teweeg brengen in Nederland. Het kan het speelveld zelfs gelijker trekken, zo stelt LTO. “Het Nederlandse systeem van vergunningverlening is wat verder ontwikkeld dan in veel andere landen van Europa”, zegt de woordvoerder. “Alle Nederlandse varkens- en pluimveebedrijven hebben al emissie-eisen, die vaak strenger zijn dan de Europese. Ook zijn de vergunningen al openbaar. Nieuw is wel dat burgers een schadevergoeding kunnen eisen en dat bedrijven een boete kunnen krijgen bij het overtreden van de regels.”

Europarlementariër Mohammed Chahim (PvdA) benadrukt het belang van deze maatregelen voor het milieu en de volksgezondheid, met name voor gemeenschappen die in de buurt van zware industrieën wonen. “Dit geldt zeker voor mensen met lagere inkomens, want met name deze groep woont vaker in wijken in de buurt van zware industrie.”

Abonneer je nu op de nieuwsbrief Landbouw & Visserij

Ook Jan Huitema (VVD) ziet het positief in. “De impact voor Nederland zal meevallen, ondanks dat er nu meer veebedrijven onder de regels zullen vallen. Het gelijktrekken van de Europese industriële emissies kan dan juist een gelijker speelveld betekenen voor Nederlandse boeren”, zegt hij. Dit beaamt ook Chahim. “In veel landen werd veelal vergund met de hoogst mogelijke uitstoot. Ook deze landen moeten nu de laagst mogelijke uitstootlimieten opleggen.”

Op naar de Raad

De volgende (en laatste) stap is dat de lidstaten de regels ook moet goedkeuren. Daarna gaan deze – na een overgangsperiode van 22 maanden – gelden voor alle EU-lidstaten. Over drie jaar wordt tijdens een evaluatie opnieuw bekeken of er ook Europese eisen komen voor andere sectoren, zoals voor rundveehouders. Die vallen nu nog buiten de richtlijn.

Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.