Europarlementariër Lara Wolters (PvdA) laat in haar betoog voor de Tweede Kamercommissie Buitenlandse Handel geen twijfel bestaan over het idealisme dat haar motiveert in haar strijd voor een Europese wet voor verantwoord maatschappelijk ondernemen. Het gaat om solidariteit met arbeiders in de lagelonenlanden waar onze producten vandaan komen, zegt de sociaaldemocraat. Ook die hebben mensenrechten, verdienen eerlijkheid en respect.
Volgens Wolters zijn dat geen holle frasen die het goed doen in PR-campagnes van bedrijven die doen alsof ze het beste met de planeet voorhebben. Nee, dit politieke project moet echt iets doen voor echte mensen en tegen echte milieuschade.
In de hele wereld Europese standaarden
“Ik denk dat we in een wereld leven waarin het voor grote bedrijven heel makkelijk is om in landen actief te worden waar ze mensen goedkoper aan het werk kunnen zetten”, legt Wolters uit. En daaraan moet haar Europese wet een einde maken.
Wolters is in het Europees Parlement de hoofdonderhandelaar over het wetsvoorstel voor maatschappelijk verantwoord ondernemen dat de Europese Commissie heeft opgesteld. Het verplicht bedrijven die in de Europese Unie iets op de markt willen brengen zich in hun hele productieketen te houden aan Europese standaarden over arbeidsomstandigheden en milieunormen. Het is een voorstel dat er alleen maar gekomen is omdat de meerderheid van het Europees Parlement erom heeft gevraagd. En die meerderheid kwam er dankzij haar, zegt Wolters.
Zeven Tweede Kamerleden kwamen naar het gesprek met de collega uit Brussel. Uiteraard de vier regeringsfracties VVD, D66, CDA en ChristenUnie en daarnaast drie partijen van de linkse oppositie: GroenLinks, PvdA en Volt. De tientallen Kamerleden ter rechterzijde, die niet zo veel hebben met de Europese samenwerking, laten het afweten vandaag.
Parlementaire tunnelvisie
“Je werkt in een parlement soms ook in een tunnel. Dus dit gesprek is een poging om te zorgen dat we niet in onze eigen tunnel blijven, maar dat we elkaar aankijken en zeggen: hoe kunnen we nu samen bereiken wat we willen bereiken”, zegt Wolters na afloop van haar betoog.
Inhoudelijk is er eigenlijk geen verschil van mening tussen Wolters en de Nederlandse politici. Het ideaal van eerlijk zakendoen kan rekenen op een grote meerderheid in de Tweede Kamer. Wel maken de Haagse volksvertegenwoordigers zich zorgen of ze er echt op kunnen vertrouwen dat Brussel echt levert.
Hoelang gaat het nog duren, vraagt GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee zich af. Don Ceder (ChristenUnie) wil weten of Nederland niet beter zelf met een wet komt in afwachting van wat de uitkomst is in Brussel. Maar als de EU-lidstaten zelf met wetten komen, wordt het dan niet een onoverzichtelijke lappendeken, werpt Mustafa Amhaouch (CDA) tegen.
Wolters: maak ook een Nederlandse wet
Het advies van Wolters is tweeledig. Ja, een Europese wet die in de hele Europese Unie hetzelfde werkt, is beter. Voor het bedrijfsleven en voor de consumenten.
Tegelijkertijd zegt ze de Kamer dat het beter is om niet te wachten tot Brussel klaar is met de wet. Als alles vlotjes verloopt, is er over een jaar een deal. Dat is vlak voor de volgende verkiezingen. Maar voor je het weet, loopt er iets mis in het schema. Vertraging betekent vanwege de verkiezingen meteen: heel veel vertraging. Als het in Brussel in de soep loopt, zou het mooi zijn als Nederland in ieder geval een eigen wet voor maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft, volgens Wolters.
Als Den Haag zijn eigen wet gaat maken, denkt ze dat het zelfs kan helpen in Brussel. Het zou volgens haar de druk verhogen op de andere EU-lidstaten: “Dat stelt Nederland in staat de kar te trekken in Brussel. Ook als Nederland niet wil dat Frankrijk en Duitsland alles bepalen, dan moeten we onze eigen ideeën hebben”.
Toch heeft uiteindelijk Europees recht voorrang op Nederlands recht. Dus zelfs als er eerst een Nederlandse wet komt die alleen geldt voor de Nederlandse markt, dan zal die uiteindelijk vervangen worden door de norm die de Europese Unie stelt.
Wolters: “Ik denk dat de uiteindelijke reden dat we dit doen is dat er duidelijkheid moet komen voor de 27 EU-lidstaten en voor 500 miljoen consumenten over datgene wat wij van bedrijven verwachten”.
