Steeds meer jongeren volgen het nieuws via sociale media. Zo is er het Nederlandse Cestmocro dat op Instagram meer dan een miljoen volgers heeft en zijn er op TikTok tientallen nieuwskanalen. Vaak met een dubieuze achtergrond: Niemand weet wie precies het nieuws maakt en vaak is de boodschap gekleurd of niet op feiten gebaseerd. Ook Emma Prins ziet dat nieuws steeds vaker via sociale media wordt gevonden. Ze is docent op de Haagse Hogeschool en geeft les in Europese politiek.
“Ik vraag aan het begin van het schooljaar aan de leerlingen via welke kanalen ze het nieuws volgen”, vertelt Prins. Tot haar verbazing blijkt dat jongeren dat vooral via TikTok en andere sociale media doen. Een plek waar neutraliteit ver te zoeken is en maar weinig gefactcheckt wordt. “Ze kijken af en toe wel eens op de website van de NOS, maar lezen al helemaal geen academische artikelen.” Het baart haar zorgen. Ze geeft les over de werking van de Europese Unie dat, voor een goed begrip, genuanceerd denken vergt. “En die apps, zoals TikTok en Instagram (waar filmpjes vaak niet langer duren dan een minuut), zijn niet gemaakt voor nuance”, zegt Prins.
Comfortzone
Ze nam begin dit jaar zelf het initiatief en begon op TikTok uit te leggen hoe de EU werkt. “Ik wil gewoon informatief zijn”, stelt Prins. “Je ziet dat populistische partijen het op sociale media heel goed doen.” Ze weten immers complexe politieke vraagstukken heel simpel aan de man te brengen, vaak gekleurd en ongenuanceerd. Die nuance wil Prins wel brengen. Via haar account ‘European Politics 101’ legt ze op TikTok en Instagram in twee à drie minuten allerlei zaken uit. Zo vertelt ze hoe een EU-instellingen zoals de Europese Commissie, de Raad en het Europees Parlement werken, maar stelt ze ook vragen. Moet er bijvoorbeeld een Europees leger komen? Of wat vinden de jongeren op TikTok van het vetorecht?
In de commentaren leest ze veel boze reacties. Vooral bij uitleg-filmpjes laten kijkers berichten achter als: ‘Stem voor Nexit’ of ‘Fuck de EU’. En dat terwijl ze echt neutraal probeert te zijn. “Het is geen Volt-account”, grapt ze. Volgens Prins liggen de negatieve reacties vooral aan het algoritme van TikTok. De app bepaalt wie wat interessant vindt door te kijken naar hoeveel interacties mensen met een filmpje hebben. En zoals op alle sociale media, laten kijkers vooral negatieve reacties achter. Zo komen vooral mensen met een anti-EU-visie haar account tegen.
Ierse Tiktoktopper
Toch ziet ze heil in wat ze doet. Jongeren zijn steeds meer op sociale media te vinden en mensen die anderen over de EU willen informeren moeten zich misschien maar gewoon aanpassen. De trend is ook bij politieke partijen te zien. Forum voor Democratie zit al langere tijd op TikTok en weet daar behoorlijk wat ‘views’ binnen te slepen, maar ook aan de andere kant van het spectrum boeken ze succes. Twee Ierse Europarlementariërs doen het ontzettend goed op TikTok.
Voorlopig richt Prins zich op de verkiezingen. “Ik was er twee maanden geleden al mee bezig, maar toen dacht iedereen ‘Jezus, waar heb je het over?” lacht ze. Maar nu gaat ze er meer maken. De verkiezingen vinden over minder dan een week plaats en ‘Ga stemmen!’ is haar boodschap. Ze hoopt dat ze haar kijkers duidelijk kan maken hoe belangrijk de EU is en ook dat het helemaal niet zo moeilijk is als het lijkt.
