Auteur: IJsbrand Terpstra

De kern van een digitale identiteit is dat je met je smartphone aan kunt tonen wie je bent en namens welk bedrijf je bijvoorbeeld opereert. Dat doe je door gegevens vooraf in te laden in een wallet-app, een soort digitale portemonnee met digitale pasjes. Tijdens het identificeren laat je alleen die gegevens zien die op dat moment van belang zijn, andere gegevens blijven verborgen. Op die manier worden online transacties veiliger, makkelijker en privacyvriendelijker. 

In veel landen wordt er lokaal al geëxperimenteerd met zo’n identiteit, maar dat werkt nog niet over de grens. Om een Europese digitale identiteit verder te ontwikkelen, trok de Europese Commissie vorig jaar een bedrag van 37 miljoen euro uit. Daarmee worden de komende twee jaar grootschalige testen uitgevoerd. Die moeten er uiteindelijk voor zorgen dat je straks net zo gemakkelijk op een Hongaarse universiteit kunt studeren als bij een Nederlandse onderwijsinstelling. 

Alcohol

Het systeem waarmee je inlogt lijkt uiterlijk erg op DigiD, maar het grote verschil is dat de Europese digitale identiteit niet beperkt blijft tot het inloggen bij overheidsinstellingen of banken. “De app IRMA werkt in alle sectoren”, vertelt de Nijmeegse hoogleraar Bart Jacobs. Hij stond vier jaar geleden aan de wieg van identiteitsapp IRMA (afkorting van: I Reveal My Attributes, of: Ik Onthul Mijn Kenmerken), waarmee je zou kunnen aantonen dat je recht hebt op het aanschaffen van alcoholische drank omdat je meerderjarig bent, zonder dat je onnodige persoonskenmerken zoals je geboortedatum of burgerservicenummer deelt.

Over de technische vereisten waaraan een digitale portemonnee moet voldoen, neemt de Europese Commissie later dit jaar een besluit, zegt Peter Eikelboom van Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) die de app ontwikkelt. “Maar door een groep experts werd de app IRMA al wel als voorbeeld genoemd.”

De app heeft inmiddels bijna 100.000 geregistreerde gebruikers die dit vooral gebruiken om veilig zorggegevens uit te wisselen met ziekenhuizen. Maar ook de Kamer van Koophandel, waarin alle Nederlandse bedrijven staan ingeschreven, heeft interesse getoond: die zou het mogelijk willen maken om digitaal aan te kunnen tonen dat je de eigenaar van een bedrijf bent. 

“Met de wallet-app IRMA willen we de gebruiker de controle geven over zijn gegevens”, legt Jacobs zijn belangrijkste drijfveer uit. “Ons uitgangspunt is dat het decentraal is: het staat alleen op jouw telefoon en wordt nergens anders opgeslagen.” Elke partij met persoonsgegevens, of het nou gaat om een telefoonnummer, geboortedatum of een festivalticket, kan een kaartje aabieden om in de wallet-app IRMA te stoppen. Door eerst eenmalig te laten controleren dat je daadwerkelijk de eigenaar van die gegevens bent door bijvoorbeeld in te loggen bij de gemeente of je e-mailprogramma, kan je je later met de app bekend maken bij een online winkel of instantie.

Digitale diploma’s

Naast IRMA werken talloze Europese instellingen op dit moment aan een voorstel om de komende twee jaar gebruikstoepassingen te testen. Bij verschillende consortia sluiten wallet-leveranciers zoals IRMA zich aan om te testen hoe bijvoorbeeld alle Europese diploma’s in hun app geladen kunnen worden of wat er nodig is voor het privacyvriendelijk huren van een auto. Vanuit Nederland wil de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) mee gaan testen met een digitaal diplomaregister, de Rijksdienst wegverkeer (RDW) met digitale rijbewijzen en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) met een digitale zorgverzekeringspas. 

In augustus sluit de aanvraagronde om zulke test cases in te dienen. Daarna maakt de Europese Commissie bekend welke projecten het geld krijgen en wat de technische vereisten zijn zodat alle apps straks overal in Europa gebruikt kunnen worden. 

Huawei

Voor hoogleraar Jacobs is het belangrijk dat de privacy van de gebruikers de basis is onder de Europese digitale identiteit, net zoals bij reguliere paspoorten gebeurt. “Europese politici moeten opkomen voor dat belang van de burger en de digitale identiteit niet overlaten aan een private partij. Doe je dat wel, dan accepteer je dat bedrijven als Huawei straks onze identiteit beheren.”

Het Europese avontuur betekent voor IRMA wel dat er binnenkort een nieuwe naam komt voor de app. “We hadden er geen rechten op en in Europa is de naam IRMA niet uniek”, zegt Eikelboom van SIDN. “Dat is vervelend maar we kunnen het beter nu doen dan wanneer we straks in heel Europa bekend zijn en er dan nog iemand aanspraak maakt op de naam.” Er zijn twee namen die op dit moment op merkenrecht worden gecontroleerd, later dit jaar wordt bekend met welke nieuwe naam IRMA Europa gaat bestormen.