Je moet nooit te lang boos blijven, dat is het adagium van de Italiaanse premier Meloni. Natuurlijk, de Italianen voelden zich geschoffeerd toen ze recent niet waren uitgenodigd bij het onderonsje in Parijs van de Duitse bondskanselier Scholz, de Franse president Macron en de Oekraïense leider Zelenski. Maar ze zijn niet bij de pakken neer gaan zitten. Italië bemoeit zich intensief met de gesprekken tussen Servië en Kosovo, eist een rol op bij de onderhandelingen over de toekomst van de Balkanlanden en sluit een pact met Duitsland en Frankrijk over de auto-industrie.

Wat is er aan de hand?

Sinds het vertrek van de Britten zoeken de achtergebleven Europese landen naar een nieuw evenwicht. Met name Frankrijk wil nieuwe bondgenoten, omdat er steeds vaker ruis op de lijn Parijs-Berlijn zit. De aanvankelijke toenadering met voormalig premier Draghi liep stuk nadat Meloni premier was geworden onder andere door een knetterende ruzie over de opvang van vluchtelingen. Maar anders dan verwacht richt de nieuwe Italiaanse regering zich ook op het buitenland. De Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken (Tatjani), oud-voorzitter van het Europees Parlement, wil zich actief bemoeien met de Balkan. Hij wil een hoofdrolspeler zijn in de regio. Het begrip Mediterraneo allargato (uitgebreid Middellandse zeegebied) wordt veelvuldig gebruikt. 

En dus bemoeien de Italianen zich met de vredesbesprekingen tussen Servië en Kosovo, schrijven ze zelfs mee aan het recente voorstel om de spanningen weg te nemen. Maar is er ook belangstelling voor de toetredingsgesprekken van de verschillende Balkanlanden met de Europese Unie, waar dat in het verleden aan Brussel werd overgelaten. 

Meer dan alleen geopolitiek

Want de Italianen hebben samen met Duitsland en Frankrijk de handen ineen geslagen om de strenge Europese wet te versoepelen, die verbiedt dat auto’s vanaf 2035 CO2 uitstoten. Het gaat om de eerste echte grote wet uit het ‘Fit-for-55’-pakket van Eurocommissaris Frans Timmermans. Er is een akkoord tussen de lidstaten en het Europees Parlement, maar dat moet nog een laatste klap krijgen (definitieve goedkeuring) van de lidstaten. En er is veel verzet in de drie landen, omdat gevreesd wordt dat de auto-industrie niet klaar is om schone verbrandingsmotoren te produceren.

In Italië wordt zelfs gesproken van een geschenk aan de Chinese auto-industrie, waar met name Alfa Romeo en Fiat nog niet klaar zijn om afscheid te nemen van de klassieke CO2-uitstotende motor.

We geven allemaal om water, luchtkwaliteit en een schoner milieu, maar dat betekent niet dat we miljoenen werknemers moeten ontslaan en duizenden bedrijven moeten sluiten.

Minister Salvini

Daarnaast zijn er zorgen dat elektrisch rijden vooral voor de rijken wordt. Er zijn nog geen middenklassers beschikbaar en ook de markt voor tweedehands auto’s bestaat nauwelijks. En dus is de vrees dat vooral de lagere inkomens zullen teruggrijpen op oudere, meer vervuilende auto’s. Daarom pleit Italië voor een geleidelijke afbouw. 

De lidstaten moeten deze maand laten weten of ze instemmen met de deal. Maar Duitsland heeft al laten weten uitstel te willen. Het Europees Parlement heeft al wel ingestemd en wacht gespannen af. 

Dit is een van de geopolitieke analyses in Brussels Peil van onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon). Nog geen abonnee?
Registreer je dan hier en ontvang deze gratis nieuwsbrief wekelijks in je mailbox.