Helene van der Plas, topvrouw van Signify Benelux, wereldleider op het vlak van LED-verlichting, riep de EU op om geen regelmacht te worden, maar een innovatiemacht. De debatleider wilde graag horen wat de verschillende partijen dachten over innovatie. Er viel voor de lijsstrekkers heel wat te winnen, want zo’n zestig procent van de zaal wist nog niet op welke partij ze gingen stemmen.

Het debat werd overschaduwd door pro-Palestina-demonstranten. Iemand klopte hard op de deur en liet de sirene van een megafoon continu afgaan. Sommige lijsttrekkers waren graag met de demonstranten in debat gegaan. Anderen hadden moeite om het debat te volgen door het gebonk op deur. Cindy de Koning, woordvoerder van de TU Eindhoven, zei dat het om vijftien mensen ging en dat de politie was ingeschakeld.

Onderwerp migratie zorgt voor sensatie

Bij de stelling of we arbeid -en kennismigranten van buiten de Europese Unie volop welkom moeten heten, ging het debat pas echt los. De partij die hierover het meest in het nieuws kwam bij de vorige verkiezingen, NSC, nam het woord. Lijstrekker Dirk Gotink wil dat grote distributiecentra langs de snelwegen zo snel mogelijk verdwijnen en zo onnodige arbeidsmigratie tegengaan. Dit soort arbeid heeft geen toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie, aldus Gotink. Lijstrekker van D66, Gerben-Jan Gerbrandy, is het daarmee eens, maar ziet veel liever dat NSC zijn pijlen richt op de landbouw.

Volgens de D66’er is het juist de landbouw die het meest gebruikmaakt van arbeidsmigranten, meer dan elke andere sector. Alle ogen waren nu meteen gericht op Jessika van Leeuwen, nummer twee op de lijst van BBB. “Ik vind het heel fijn dat ik hier wordt neergezet als de woordvoerder van de landbouwsector, maar BBB staat voor meer dan alleen landbouw, want het is boeren, burgers en bedrijven.’’

Er komt wat gelach vanuit de zaal. Volgens Van Leeuwen heeft iedere Nederlander driemaal per dag een boer nodig en dat wordt volgens de BBB’er te vaak en te snel vergeten door mensen. Reinier van Lanschot, lijstrekker voor Volt, geeft aan dat de BBB hem toch verbaast. “Op het moment dat ik de BoerBurgerBedrijven-partij hoor praten over deze serieuze zaken denk ik toch eerder dat ze bestaan om de Bestaande Belangen te Behartigen en dat lijkt op de kortere termijn succes behalen, maar niet op de langere termijn.”

Europa first

Tom Berendsen, lijsttrekker voor het CDA, en Malik Azmani, lijstrekker voor de VVD, vinden elkaar als het gaat over de inzet van innovatie om de arbeidstekorten in te dammen. Volgens de twee heren moet men meer gebruikmaken van robotica en andere innovatieve ideeën die gecreëerd worden op de TU. Sommige sectoren, zoals landbouw, hebben dat gewoon nodig om te overleven, aldus de twee heren. Alle lijsttrekkers willen liever meer industriepolitiek. Wat ze bedoelen is dat Brussel macht naar zich toe moet trekken om zelfvoorzienend te worden wat betreft energie, grondstoffen en transport. Ze maken zich grote zorgen om de acties van China en de Verenigde Staten. Zij knagen aan de innovatiebedrijven in Europa.

“Je hebt niet goed opgelet, Tom!”

Bij de stelling of er meer geïnvesteerd moet worden in het Europese ondernemingsklimaat, ook al gaat dat ten koste van groene ambities, komt het debat nog meer los. Volgens Van Leeuwen heeft de Green Deal van Frans Timmermans het hele bedrijfsleven opgezadeld met een verdubbeling van administratieve lasten. Die tijd en dat geld hadden ze kunnen gebruiken voor innovatie. Het mag van de BBB dus wel een tandje minder.

Bas Eickhout, lijsttrekker GroenLinks-PvdA, bijt terug. Volgens hem heeft Europa de industrie, zoals de auto-industrie, de afgelopen jaren gewoon z’n gang laten gaan, terwijl ze in China al veel verder zijn met elektrische auto’s. De productie van elektrische wagens moet in Europa veel meer aangemoedigd worden en vanuit de Green Deal gebeurt dat ook volgens Eickhout. Volgens Eickhout zit de industrie ook helemaal niet te wachten op meer tijd, die de BBB zo graag aan de industrie wil geven. Eickhout ziet dus liever meer groene Europese industriepolitiek. Tom Berendsen is het eens met Eickhout, maar vindt het opmerkelijk dat Eickhout hier pas de afgelopen drie weken over begint en niet de afgelopen vijf jaar. ‘’Dan heb je niet goed opgelet, Tom!’’ roept Eickhout terug.

Zagen aan de poten

Gotink uit zijn ongenoegen door te zeggen dat de BBB aan de poten zaagt van het Klimaatakkoord van Parijs (om de EU in 2050 klimaatneutraal te maken, red.). Tegelijk ergert hij zich aan de “onhaalbare doelstellingen” van de Groenen. Gerbrandy merkt op dat iedereen zich voor innovatie inzet zoals The Miss Universe zich hardmaakt voor de wereldvrede. Er zijn volgens Gerbrandy partijen aanwezig die het liefst geen cent aan Europees innovatiebeleid willen geven, terwijl Europa dat wel zo hard nodig heeft. Het heeft Azmani de afgelopen jaren verbaasd dat het Nederlandse bedrijfsleven onvoldoende is ingelicht over de effecten van de Green Deal, terwijl er een Nederlandse Eurocommissaris (Frans Timmermans, red.) op dit dossier zat.

Het debat viel bij sommige mensen achteraf wat tegen. Sommige studenten vonden dat ze geen verschil zagen in de standpunten van de partijen over innovatie. Dat is in lijn met wat Gerbrandy zei, dat het debat meer een beauty contest was voor politieke partijen: wie kon het meest overtuigend roepen zich in te zetten voor innovatie?