De transitie naar een klimaatneutraal Europa in 2030 heeft een nieuw hoofdstuk bereikt: een wedstrijd om bij de 100 groenste steden van Europa te horen. Vanaf nu kunnen Europese steden van minimaal 50.000 inwoners zich aanmelden bij de Europese Commissie om bij de uitverkoren steden te horen die pogen tegen 2030 klimaatneutraal te zijn. Een voortrekkersrol die beloond zal worden met subsidies, die ook wat vragen doen oprijzen. Wordt dit een opsomming van reeds schone en duurzame steden? Wat gebeurt er met de hinkende achterlopers, die nog ver van de groene finish verwijderd zijn?
Slimme steden
Het idee van de schone en slimme steden is ontsproten binnen het Europese fonds Horizon Europe en zit op één lijn met de klimaatplannen van Eurocommissaris Frans Timmermans. Zijn plannen hebben als doelstelling het verminderen van de algehele CO2-uitstoot in Europa en de steden ondersteunen bij het ‘vergroenen’.
De steden die een plekje mogen innemen op de groenste lijst, zullen een voorbeeldfunctie voor vernieuwingen op het gebied van duurzaamheid moeten vervullen. Om dat te verwezenlijken wil de Europese Commissie niet 100 dezelfde steden maar een variëteit aan groottes en locaties, van hoofd-, tot kust-stad.
360 miljoen
De geselecteerde steden sluiten een ‘Climate City Contract’, niet juridisch bindend maar wel een toezegging van het stadsbestuur dat ze zich zullen wijden aan de groene zaak. Wat dan volgt is een investeringsplan om in 2030 volledige klimaatneutraliteit te behalen.
Horizon Europe stelt tussen 2021 en 2023 ruim 350 miljoen euro beschikbaar voor onderzoek en ontwikkeling van ongeveer 100 steden. Dit betekent overigens niet dat alle verduurzamingsinspanningen worden gedekt, de stadsbesturen moeten zelf ook een duit in het zakje doen.
Vuile achterstand
Die eigen bijdrage zal aanzienlijk groter zijn voor de meer vervuilende steden. Zij moeten namelijk meer inspanningen leveren om klimaatneutraal te worden en dit groene predicaat vanuit Brussel te ontvangen.
Dat neemt niet weg dat elke stad, mits groter dan 50.000 inwoners, zich kan aanmelden voor de missie met een ‘expression of interest’ vóór 31 januari 2022. De Commissie benadrukt dat niet alleen vergevorderde gemeenten maar ook steden in een vroeg stadium van vergroening welkom zijn.
Het startschot wordt gegeven in april 2022, dan maakt een onafhankelijk panel van experts bekend welke steden deel uitmaken van de groene 100. Een overzicht van de voornemens en voortgang van de plannen is hier te vinden.
