Er zijn grondige veranderingen nodig bij de Bulgaarse justitie om onderzoek naar corruptie en de misbruik van EU-fondsen te verbeteren. Dat zijn de conclusies van de zevenkoppige delegatie vanuit het Europees Parlement. Zij brachten deze week drie dagen door in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld was ook mee, net als in september 2021 toen ze Bulgarije om eenzelfde reden bezocht. Zij ziet verbetering, of in ieder geval een aanzet daartoe: “De zorgen blijven, maar de nieuwe wil om deze aan te pakken is een grote vooruitgang”.
In de zomer van 2020 werd er in Bulgarije maandenlang geprotesteerd tegen de corrupte regering. Overheidsfondsen werden volgens de demonstranten misbruikt en subsidiegeld werd achterover gedrukt. Dat zou voor een groot deel om Europees geld gaan. In maart van dit jaar werd de Bulgaarse oud premier Boiko Borisov – die in 2021 werd opgevolgd door Kiril Petkov – opgepakt. De verdenkingen waren hetzelfde: mogelijk misbruik van EU-geld. De regering-Petkov bezwoer de corruptie aan te pakken.
Ambitie
Volgens In ’t Veld beweegt Bulgarije zich nu in de goede richting. “Er is nu een volwaardige, missionaire regering met één prioriteit: corruptie bestrijden”, zegt ze. “Dat is een hele grote ambitie, die niet van de ene op de andere dag is waargemaakt, maar die wel zorgt voor een hele hoop lichtpuntjes”.
In ’t Veld ziet dat de Bulgaarse regering er alles aan doet om af te rekenen met de erfenis van Borisov. Maar er zijn grote slagen te maken: “De jonge generatie Bulgaren wil het land niet meer verlaten”, zegt ze over de grote Bulgaarse bevolkingsafname van de laatste drie decennia: toen kromp het inwoneraantal van 9 miljoen naar 6.5 miljoen. “Maar de corruptie bestrijden en werken aan het land. Als hen dat lukt, dan heeft Bulgarije een enorm potentieel”.
Tegenkrachten
Maar dan heeft Bulgarije een aantal belangrijke uitdagingen het hoofd te bieden. Het vertrouwen in de politiek is door corruptieschandalen in het verleden erg laag, een gevaar volgens In ’t Veld: “Als de bevolking zijn interesse verliest heeft de corruptie vrij spel”. Aan de nieuwe regering ligt het in ieder geval niet: die hebben grote plannen om de corruptie aan te pakken, mede door voorgestelde hervormingen. Die moeten nog door het Bulgaarse parlement. Dat is geen vanzelfsprekendheid, legt In ’t Veld uit. “De tegenkrachten zijn sterk en gemotiveerd: ze hebben alles te verliezen bij een effectieve corruptiebestrijding”.
En, voegt ze nog toe, de Russische invasie in Oekraïne laat ook diepe sporen in het land achter. “Onderschat de impact van de oorlog niet. In weinig andere landen is de Russische propaganda zo wijdverbreid als in Bulgarije”.
Delegatieleider Tomáš Zdechovský roept intussen op tot een betere transparantie in de besteding van EU-fondsen in Bulgarije. Want, zo zegt hij, onderzoek in het Bulgaarse rechtssysteem laat voorlopig geen verbeteringen zien. De goede wil die In ’t Veld bij de Bulgaarse instanties heeft gezien, moet dus nog naar de praktijk vertaald worden.
