Auteur: Marko Bos
Fraude en corruptie zijn schadelijk. Zij ondermijnen de rechtsstaat, leiden tot ondoelmatige besteding van schaarse (overheids)middelen en vergroten de sociaaleconomische ongelijkheid tussen mensen. Fraude en corruptie doen ook afbreuk aan de goede naam en het gezag van de betrokken instellingen. Zo heeft de gebleken omkoopbaarheid van enkele Europarlementariërs het Europees Parlement als instituut geschaad.
De Europese Unie draagt het tegengaan van fraude en corruptie hoog in het vaandel. Zij is daarbij sterk afhankelijk van de inzet van de afzonderlijke lidstaten. Onderstaande grafieken – die zijn ontleend aan OECD – laten zien hoe zowel het gepercipieerde niveau van corruptie als de mate van corruptiebestrijding sterk uiteenlopen.
Hongarije aan kop
Hongarije is duidelijk het slechtste jongetje van de klas: zowel als het gaat om de mate van corruptie als om de inzet om de corruptie te beteugelen. Het land staat ook aan kop als het gaat om aantallen onderzoeken van de EU-corruptiewaakhond OLAF. In 2022 opende OLAF 192 onderzoeken naar fraude en corruptie met EU-fondsen. Maar liefst vijftien daarvan betreffen Hongarije. Alle aanleiding dus voor de EU om de uitbetaling van bepaalde fondsen aan Hongarije te bevriezen.
Uit de grafieken komt naar voren dat Nederland op het gebied van corruptie en corruptiebestrijding beter scoort dan het EU-gemiddelde. Maar ons land kan zich nog altijd optrekken aan onze noorderburen, in het bijzonder Denemarken.
Fraude in Nederland
Afgelopen week opende Trouw met de kop ‘Landbouwministerie loog tegen Europese Commissie over fraude’. Het gaat om fraude met landbouwpercelen in Nederland waarbij boeren EU-subsidies aanvragen voor grond die niet van hen is (zoals wegbermen en groenstroken). Door niet in te grijpen en beschikbare informatie hierover niet te delen met de Europese Commissie kan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit medeplichtigheid aan fraude worden verweten.
Opvallend is dat dit krantenartikel niet direct leidde tot Kamervragen. Zou dat zijn omdat deze fraude het EU-budget betreft – en landgenoten bevoordeelt? Het gaat hoe dan ook om gemeenschapsmiddelen die mede door ons land worden gefinancierd. Een doelmatige en rechtmatige besteding ervan is in ons aller belang. En mogelijke sancties kunnen ook de staatskas raken.
Hoe het ook zij, OLAF heeft nu alle reden om nader onderzoek te doen naar dit misbruik van EU-gelden.
