De vrijheid die de cryptosector nu nog geniet zal voor een deel aan banden worden gelegd door de Europese Unie. Want volgens het Europees Parlement gaat die vrijheid gepaard met risico’s: het betaalsysteem met digitale munten verloopt anoniem en dat trekt criminelen aan die bijvoorbeeld geld willen witwassen. Europarlementariër Paul Tang (PvdA) onderhandelt namens de sociaaldemocratische fractie in het Europees Parlement (S&D) mee over twee wetgevingsvoorstellen, waarvan op 29 juni het eerste deel al werd overeengekomen door de EU-lidstaten en het Europees Parlement. Wat is klaar en wat moet nog worden besproken?

Tegen witwassen en voor groene toekomst

Het eerste akkoord werd bereikt over het tegengaan van het witwassen via cryptomunten. Zo moeten dienstverleners in de cryptosector meer informatie over hun financiële positie, cybersecurity en computersystemen verzamelen en beschikbaar stellen voor onderzoek door autoriteiten. Daarmee kunnen eventuele dubieuze transacties of zelfs criminele geldstromen worden getraceerd. Is dat dan nodig?

Tang meent van wel: “In 2021 is er meer dan 8 miljard euro witgewassen via crypto. De sector is volwassen geworden en wordt met deze wetten ook als zodanig behandeld. De klant mag niet de dupe worden van cryptocriminelen, slecht opgezette cryptoprojecten of houtje-touwtje-IT-systemen. Deze wetten zijn een gamechanger voor de Europese investeerder.”

De plannen die nu nog op tafel liggen zijn vooral bedoeld om de cryptosector duurzamer te maken. Het mag wat gek klinken, maar het betalingssysteem met digitale munten kost veel energie: “Betalingen met bijvoorbeeld Bitcoin, de bekendste cryptomunt, verbruiken 40.000 keer meer energie dan bestaande betaalsystemen. Hoe dat komt? Bij een betaling wordt de transactie gecontroleerd door niet een, maar tal van computers. Dat geeft investeerders een veilig gevoel, maar betekent ook dat duizenden computers tegelijk aan het werk zijn en dat kost een enorme hoeveelheid elektriciteit. “Dat is onacceptabel te midden van een energiecrisis.”

Maar zit de sector daar wel op te wachten?

De sector moet dus veiliger en groener, maar welke offers moeten daarvoor gebracht worden? Nooit eerder werden er zulke bepalende wetten gemaakt voor de sector. Er is dan ook veel weerstand. Tang en zijn collega’s ontvingen talrijke e-mails van bezorgde investeerders die vrezen dat een van de steunpilaren van het cryptosysteem, anonimiteit en privacy, gaat wankelen in de strijd tegen digitaal witwassen.

Die kanttekening wordt ook gemaakt door Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland, de vereniging die sinds 2014 Bitcoinbedrijven bijstaat in het bestrijden en voorkomen van fraude. Voorzitter Patrick van der Meijde stelt dat de vereniging de voorbije jaren heeft ingezet op zelfregulering omdat er een gebrek aan wet- of regelgeving was in de sector: “De vereniging juicht regulering toe, maar het lijkt momenteel door te slaan. De overeenkomst van gisterenavond zou een versterking kunnen betekenen van de huidige Europese maatregelen tegen witwassen, maar we zijn bezorgd over het feit of er nog wel voldoende rekening wordt gehouden met privacyrechten.”