Brusselse koffie op vrijdag 25 november 2022

Een krantenoverzicht bij het ontbijt. Op deze vroege vrijdagochtend praten we je bij over de Europese actualiteit met dagvers nieuws uit binnen- en buitenland.

6 min. leestijd

(Foto: Pé Verhoeven)

Hoekstra houdt details Marokko-deal achter

08:45 uur – Den Haag, Nederland. Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra zou in 2021 afspraken hebben gemaakt met Marokko, onder meer over migratie, justitie en economische samenwerking. Maar tot ergernis van de Tweede Kamer houdt Hoekstra de details van die afspraken geheim, meldt De Telegraaf. “Dat het kabinet zich al een jaar in allerlei bochten wringt om afspraken met Marokko geheim te houden voor de Kamer, stemt zeker niet gerust”, zei Tweede Kamerlid Kati Piri (PvdA).

Hoekstra zelf laat weten de details uit fatsoen te verzwijgen. “Wat wij diplomatiek met Marokko overeengekomen zijn, is dat we dit soort documenten niet op straat gooien. Dat is onderdeel van de afspraak. Ik vind dat ook netjes”, zei de minister. Piri vroeg of Hoekstra de documenten dan vertrouwelijk wilde delen met de Kamerleden, maar ook dat durfde de minister niet meteen te doen. Hij wil dat eerst bespreken met zijn collega-minister uit Marokko, zei hij. De Kamerleden waren niet blij met dat antwoord.

Merkel kon Poetin niet meer tegenhouden

08:25 uur – Berlijn, Duitsland. Oud-bondskanselier van Duitsland Angela Merkel zei dat het in haar laatste jaar als Duitse regeringsleider onmogelijk bleek om het gedrag van de Russische president Poetin te beïnvloeden. Dat schrijft het AD naar aanleiding van een interview dat Merkel gaf aan het Duitse tijdschrift Der Spiegel. Tijdens haar zestien jaar als bondskanselier onderhield zij goede banden met het Kremlin. Dat kwam haar sinds de oorlog in Oekraïne op kritiek te staan, omdat Duitsland onder Merkel te afhankelijk zou zijn geworden van Russische energie, met name gas. 

In 2014 kwam Merkel samen met Rusland, Frankrijk en Oekraïne tot een staakt-het-vuren in het oosten van Oekraïne. Sinds de Russische invasie van het land in 2022, keurde Merkel het gedrag van Poetin meermaals sterk af. Maar eigenlijk wist ze al sinds augustus 2021, toen Merkel voor het laatst in Moskou was, dat ze het gedrag van Poetin niet meer kon beïnvloeden. In de herfst droeg ze het stokje als bondskanselier immers over aan Olaf Scholz. “Het gevoel in Moskou was heel duidelijk”, zei Merkel tegen Der Spiegel. “Qua machtspolitiek ben je klaar, en voor Poetin telt alleen macht.”

Twitter-kantoor Brussel opgedoekt

08:10 uur – Brussel, België. Het sociale mediaplatform Twitter heeft vanaf nu geen kantoor meer in Brussel. En dat baart Europese beleidsmakers enorm veel zorgen, schrijft RTL Nieuws. Onlangs nam de Amerikaanse zakenman Elon Musk Twitter over. De man staat erom bekend groot voorstander te zijn van de vrijheid van meningsuiting, ook al zou dat op Twitter kunnen leiden tot een grote toename van desinformatie en propaganda. De EU is bang dat Musk de Europese regels die onder meer desinformatie en propaganda tegen moeten gaan, aan de laars zal lappen.

Nu het Brusselse kantoor van Twitter compleet is verdwenen, zijn de EU-instellingen en politici in Brussel hun eerste aanspreekpunt met het bedrijf kwijt. Er is geen mogelijkheid meer om iemand te bereiken die zich zou bezighouden met de implementatie van de Europese regels. De Twitter-functionarissen die toezagen op naleving van die regels, Julia Mozer en Dario La Nasa, zouden vorige week bij Twitter vertrokken zijn. Twitter heeft alle communicatie-afdelingen volledig wegbezuinigd.

Vooralsnog geen centen voor Orbán

07:50 uur – Brussel België / Boedapest, Hongarije. De Europese Commissie gaat zeer waarschijnlijk aanbevelen om miljarden euro’s aan EU-geld voor Hongarije in te houden. Volgens Euronews heeft de regering van de Hongaarse premier Viktor Orbán nog altijd niet voldoende verbetering aangebracht aan de rechtsstaat van het land. De Europese Commissie had voorstellen over wat Orbán allemaal kon en moest hervormen, maar daar heeft de Hongaar vooralsnog weinig mee gedaan.

Dat de Europese Commissie met dit standpunt naar buiten komt, komt niet onverwachts. Allereerst moest Boedapest de nodige hervormingen uiterlijk 19 november doorvoeren. Die deadline heeft Orbán niet gehaald. En in Straatsburg riepen de leden van het Europees Parlement onlangs met een overweldigende meerderheid op om de miljarden voor Hongarije te bevriezen wegens schending van de rechtsstaat. 416 Europarlementariërs stemden voor de resolutie, slechts 124 tegen. In december zullen de EU-lidstaten erover stemmen en zal duidelijk worden of de betalingen aan Hongarije inderdaad zullen worden geblokkeerd. Daarvoor is een gekwalificeerde meerderheid nodig.

EU-gasplannen even in de vrieskast

07:35 uur – Brussel, België. De EU-ministers van Energie hebben gisteren geen akkoord bereikt over het Europese energiebeleid. De ruzie over het prijsplafond voor gas duurt voort, want niet alle EU-lidstaten zien dat zitten. Maar, schrijft De Volkskrant, die ruzie zorgt er nu voor dat andere voorstellen, waar de ministers het wel over eens zijn, tijdelijk in de vriezer worden gegooid. Denk bijvoorbeeld aan het gezamenlijk inkopen van gas. Zolang de ministers het niet eens kunnen worden over het prijsplafond, gaan ook zulke andere maatregelen voorlopig niet door. 

De Volkskrant spreekt van een “impasse”: de EU-lidstaten verschillen zo erg van mening dat niemand ook maar iets wil toegeven. Dat zei minister van Klimaat en Energie Rob Jetten gisteren ook al: “De verschillen zijn gewoon te groot.” Vooral Duitsland en Nederland blokkeren het prijsplafond voor gas. Berlijn en Den Haag zijn bang dat boten met vloeibaar gas de EU de rug toe zullen keren en hun gas ergens anders gaan verkopen. Jetten vreest daarom een gastekort als er een prijsplafond komt. Tegelijkertijd zijn er ruim vijftien EU-lidstaten die wel nog steeds een prijsplafond willen, waaronder onze zuiderburen in België.

Geldstromen Macron onder de loep

07:15 uur – Parijs, Frankrijk. Het Openbaar Ministerie van Frankrijk onderzoekt hoe de Franse president Emmanuel Macron tijdens de verkiezingen van 2017 en 2022 zijn geld heeft uitgegeven aan campagnevoering. Dat meldt de NOS. Macron zou tijdens de verkiezingscampagnes dure adviseurs van het Amerikaanse adviesbureau McKinsey hebben ingezet. En dat terwijl de Fransman al is omringd door zijn eigen adviseurs. In Frankrijk geldt een maximum voor het geld dat presidentskandidaten aan hun campagnes mogen uitgeven. En dus wil het Franse Openbaar Ministerie bekijken of de bestedingen aan McKinsey wel zijn meegerekend.

Het Amerikaanse adviesbureau McKinsey heeft in Frankrijk niet de beste reputatie. Het bedrijf zou al ruim tien jaar geen belasting betalen in Frankrijk. Dat kan door handig gebruik te maken van de regels voor multinationals. Ondertussen stromen er bij McKinsey wel bakken met belastinggeld binnen om advies uit te brengen. Mocht de uitkomst van het onderzoek nadelig zijn voor Macron, dan hoeft hij zich niet direct zorgen te maken over zijn presidentschap. Zittende Franse presidenten genieten namelijk onschendbaarheid. Macron kan dus niet vervolgd worden.