Het Europese goederenvervoer is niet efficiënt en duurzaam genoeg. Dit zorgt steeds vaker voor verstopte spoorwegen en andere problematiek, wat weer leidt tot hoge kosten en koolstofuitstoot. De Europese Commissie heeft daarom maatregelen voorgesteld die ervoor moeten zorgen dat de transportsector weer op (groene) rolletjes loopt.
Met de plannen wil de Commissie bereiken dat de vervoersuitstoot (vergeleken met 2020, red.) 90 procent lager zal zijn in 2050. Ondertussen mag de interne markt niet onder deze klimaatdoelen lijden.
Van treinstoring naar aansporing
Het eerste deel van het plan gaat over de spoorwegen. Deze zijn erg duur om te bouwen en hebben steeds vaker te maken met te druk treinverkeer. Om daar wat aan te veranderen, wil de Europese Commissie het goederenvervoer per trein centraler gaan regelen.
Nu zijn de regels rond de spoorcapaciteit nog een nationale aangelegenheid. Vaak wordt de planning maar eens per jaar handmatig gemaakt. Hierdoor komt grensoverschrijdend vervoer al snel in het gedrang. Maar 50 procent van alle per trein vervoerde goederen passeren een landsgrens. Hierdoor is er vaak gedoe bij landsgrenzen, wat vertragingen in de hand werkt. Ook ontbreekt er overzicht over wanneer er waar aan het spoor wordt gewerkt, wat vertragingen nog eens verlengt.
Het voorstel van de Commissie wil dit aanpakken door beter in te spelen op de verschillende behoeften van de spoorwegsector. Zo moet de dienstregeling stabieler en het vroegboeken van treintickets voor consumenten makkelijker worden. Ook moeten er meer flexibele ritten voor goederentreinen komen, zodat bevoorrading en transport beter op elkaar aansluiten.
De hoop is dat het zo makkelijker wordt internationaal betrouwbaar transport op te zetten. Een impuls voor de interne markt, omdat het ook meer goederenvervoerders moet aansporen om de (duurzamere) trein te kiezen. Consumenten zullen hier ook voordeel bij hebben, omdat optimaler gebruik van de spoorwegen ook zal leiden tot meer passagierstreinen.
Langer, zwaarder en groener
Hoewel de trein dus aantrekkelijker wordt, vindt het meeste goederenvervoer momenteel nog per vervuilende vrachtwagens plaats. Om het gebruik van duurzamere voertuigen en technieken te stimuleren, herziet de Commissie de regels over de grootte en zwaarte van vrachtvervoer. Omdat groene aandrijving vaak meer weegt, worden deze regels minder streng. Bijkomend voordeel: als de duurzame techniek minder zwaar wordt, zullen vrachtwagens meer kunnen meenemen.
Ook wil de Commissie dat het mogelijk wordt de grens te passeren met langere en zwaardere vrachtwagens. Nu is het vaak nog zo dat de regels hieromheen afhangen van wat er nationaal bepaald is. Sommige, op Europees niveau erkende vervoerssystemen, mogen straks toch andere landen in die dat nog niet hebben toegestaan. Zo kan er meer vracht worden meegenomen zonder heen-en-weer te hoeven rijden, wat meer brandstof kost. Ook komt er een standaardmethode voor bedrijven om hun broeikasgasuitstoot tijdens transport te meten.
“Nieuwe stap”
Eurocommissaris en kartrekker van de Green Deal Frans Timmermans is blij met het plan. “Elke dag reizen miljarden goederen over de Europese wegen en spoorlijnen naar onze huizen. Vandaag zetten we een nieuwe stap op weg naar duurzaam vervoer”, stelt hij.
“De voorstellen zullen helpen om meer schone vrachtwagens op de weg te krijgen en ervoor te zorgen dat deze vracht zo duurzaam mogelijk wordt behandeld, of het nu per vrachtwagen, trein of binnenschip gaat.”
Het wetsvoorstel zal nu door het Europees Parlement en de lidstaten onder de loep genomen worden.
Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.
