Voor de zoveelste keer deden de energieministers vandaag een poging om het gasprijsplafond af te kloppen, met succes voor de verandering. Nederland onthield zich bij de stemming. Het plafond treedt in werking vanaf 180 euro per megawattuur. 

Duitse draai

De Belgische energieminister Tinne Van Der Straeten was naar eigen zeggen in een “constructieve stemming” bij aankomst van de bijeenkomst met haar Europese collega’s: “Ik hoop dan ook dat we vandaag het compromis gaan vinden.” Volgens de Belgische boekten de energieministers vorige week al “veel vooruitgang” en was er duidelijk “een gevoel van samenkomen en naar een oplossing zoeken” te merken. Ook haar Duitse collega Robert Habeck was overtuigd dat er vandaag witte rook zou komen.

Gesteund door zo’n vijftien andere lidstaten bleef België erop hameren dat het een glashard gasprijsplafond wou. Vooral voor Nederland en Duitsland was dat moeilijk te verteren. Zij vreesden dat gasleveranciers in tijden van schaarste op de markt Europa simpelweg links zouden laten liggen hierdoor. Mede doordat Duitsland uiteindelijk toch draaide, hebben er nu voldoende lidstaten ingestemd om het plan goed te keuren. Nederland en Oostenrijk onthielden zich bij de stemming, Hongarije stemde tegen. 

Vorige week nog dacht energieminister Rob Jetten dat hij een compromis zou kunnen bereiken met zijn collega’s. Om aan de Duitse en Nederlands bezorgdheden tegemoet te komen waren er al afspraken gemaakt die stelden dat het gasprijsplafond, of het markcorrectiemechanisme zoals het eigenlijk heet, uitgeschakeld kan worden wanneer de leveringszekerheid in gedrang komt. Enkel de voorwaarden die bepalen wanneer het mechanisme in werking treedt, moesten nog afgeklopt worden. 

Uiteindelijk koos een meerderheid van de energieministers voor een drempel van 180 euro per megawattuur waar de gasprijs drie dagen lang boven moet liggen vooraleer het plafond in werking treedt. Bovendien moet het verschil tussen de wereld en de Europese gasprijs minsten 35 euro bedragen om het mechanisme aan te zetten. Die voorwaarde moet de leveringszekerheid veiligstellen. Wanneer de rest van de wereld ook veel voor gas betaalt kunnen leveranciers de EU immers links laten liggen als wij weigeren te betalen wat overal ter wereld de gangbare prijs is. Als aan deze twee voorwaarden is voldaan, treedt het plafond in werking voor minstens twintig werkdagen en mag de Europese gasprijs maximaal 35 euro boven de wereldprijs liggen. Vanaf 15 februari wordt het systeem in de gehele EU toegepast.

“Potentieel onveilig”

Toch stelt Jetten nu dat hij zich niet voldoende gerustgesteld voelt om met het uiteindelijke plan in te stemmen: “Ondanks de nodige verbeteringen, blijft het marktcorrectiemechanisme potentieel onveilig. Om die reden steunt Nederland dit voorstel in zijn huidige vorm niet. Ik ben bezorgd over de potentiële verstoring op de Europese energiemarkt, de financiële implicaties, en vooral, de leveringszekerheid voor Europa.” De enige echte uitweg uit de energiecrisis blijft voor Jetten het “structureel verminderen van de vraag naar gas, besparen en gezamenlijk gas in kopen”. Hij is daarom tevreden dat hier vandaag ook overeenstemming over was.

De Tsjechische energieminister, die dit semester voorzitter was van de bijeenkomsten, geeft aan opgelucht te zijn dat de eindstreep bereikt is: “Dit was het laatste, zeer moeilijke stukje van de energiepuzzel. Maar we hebben de mission impossible volbracht!” Na meer dan 8 onderhandelingen op dit dossier hebben “de energievoorzitters”, zoals de bijnaam van de Tsjechen ondertussen luidt, hebben de lidstaten het dan toch tot een akkoord kunnen brengen