‘Europas geteilter Himmel’ van Norbert Mappes-Niedik
West-Europa kijkt neer op Oost-Europa en Oost-Europa lijdt aan een minderwaardigheidscomplex. De Duitse journalist Norbert Mappes-Niediek duikt in het vorig jaar verschenen ‘Europas geteilter Himmel’ diep de geschiedenis in om het eeuwige misverstand tussen Oost- en West-Europa, dat bij elke Europese top opnieuw zichtbaar wordt, te verklaren. Op zoek naar de bron van de kloof die ook na de val van het IJzeren Gordijn is blijven bestaan, maakt hij een vlucht door de geschiedenis. Van het conflict tussen de katholieke paus en de orthodoxe patriarch rond het jaar 1000, tot de manier waarop Westerse, kapitaalkrachtige bedrijven in de jaren ’90 van de 20ste eeuw de Oost-Europese economie overnamen.
Verhelderend voor West-Europese lezers is zijn analyse over hoe fundamenteel anders Oost-Europese leiders denken over wat de Europese Unie eigenlijk is. Waar volgens Mappes-Niediek voor West-Europese leiders de Europese Unie een manier is om internationaal samen te werken, zien hun Oost-Europese leiders Brussel toch vooral als een plek om voor het eigen belang te strijden. En dat is te begrijpen als je de ontstaansgeschiedenis van de Oost-Europese landen bekijkt.
Anders dan in West-Europa waar al eeuwenlang elk volk zijn eigen staat heeft, was Oost-Europa tot het eind van de Eerste Wereldoorlog verdeeld in een handvol veelvolkerenstaten: Duitsland, Rusland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk. Binnen die rijken streden de volkeren aan de keizerlijke hoven voor hun eigen belang en om de gunst van de vorst. Vertaald naar het heden is de Europese Unie het nieuwe Habsburgse Rijk. En Brussel dus het nieuwe Wenen.
Omdat voor veel West-Europeanen de Europese samenwerking gelijkstaat met het overwinnen van het nationalisme, interpreteren ze volgens de Duitse journalist het nationaal-populisme van mensen als de Hongaarse premier Viktor Orbán verkeerd. De leiders in Oost-Europa wijzen het Europese ideaal niet af. De moderne multinationale samenwerking sluit juist prima aan op hoe ze het kennen van vroeger.
