De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, heeft vandaag een bericht ontvangen dat ze waarschijnlijk liever zou verwijderen uit haar chatgeschiedenis: De Europese Ombudsman, of beter vrouw, Emily O’Reilly heeft namelijk een aanbeveling gedaan waarin ze stelt dat de Europese Commissie ten onrechte de sms-berichten tussen Von der Leyen en de topman van vaccinontwikkelaar Pfizer heeft onttrokken aan het zicht. Met andere woorden: ontgrendel de telefoon maar.
Tegen de regels
Volgens O’Reilly schendt de voorzitter van de Europese Commissie de Europese transparantieregels door inzage in haar sms- en instant-berichten te weigeren. Dat de Europese Commissie ter verdediging stelt dat de tekstberichten, die verzonden zijn per telefoon, niet onder de Europese Wet openbaarheid bestuur vallen is volgens de ombudsman onzin.
De werkwijze van de Commissie doet O’Reilly af als “wanbeheer”, de verplichting om documenten te openbaren hangt af van de inhoud die wordt gedeeld en niet van het medium of format dat hierbij gebruikt is, aldus de ombudsman. De kwestie kwam op tafel toen een journalist inzage wilde in het chatverkeer tussen Von der Leyen en de topman van farmaceut Pfizer. Volgens O’Reilly moet die aanvraag nu opnieuw worden behandeld ook al zijn de bewuste berichten inmiddels verwijderd – dat gebeurt automatisch na 6 maanden.
Met open vizier strijden
O’Reilly staat overigens niet alleen in haar aanbeveling. Tegelijk met de aanklacht van de journalist heeft ook Europarlementariër Sophie in ’t Veld (D66) parlementaire vragen voorgelegd aan de Europese Commissie – wederom zonder succes. De aanbeveling van de ombudsman, waar deze vragen ook in zijn opgenomen, is volgens In ’t Veld dan ook een stap in de goede richting:
“De affaire met de sms’jes tussen Pfizer en Von der Leyen toont een groter probleem met de democratische controle aan. Wanneer de uitvoerende macht, een regering of – in dit geval – de Europese Commissie zich probeert te onttrekken aan de controlerende macht van een gekozen volksvertegenwoordiging, dan moeten bij die laatste alle alarmbellen afgaan.”
De Europese ombudsman onderzoekt verschillende vormen van onbehoorlijk bestuur. Van onrechtmatig gedrag en discriminatie tot machtsmisbruik en in dit geval het weigeren van het verstrekken van informatie. De ombudsman wordt voor een (hernieuwbare) termijn van vijf jaar verkozen door het Europees Parlement.
