NSC en BBB zien de samenwerking met PVV in Nederland niet als een belemmering voor hun toetreding tot de christendemocratische EVP groep in het Europees Parlement. Eerder sprak CDA-Europarlementariër en kandidaat Jeroen Lenaers nog zijn zorgen uit in het L1-programma Avondgasten. Volgens Lenaers is er een goed gesprek nodig na de verkiezingen.

Cordon-sanitair

Samenwerking met radicaal-rechtse partijen kan in Brussel tot behoorlijk wat ophef leiden. De groepen in het Europees Parlement, zoals de liberale Renew fractie, de socialistische S&D en de Groenen, vermijden de conservatieve ECR en nationalistische ID groep. Ook wel het cordon-sanitair genoemd. Radicaal-rechtse anti-Europese partijen worden niet uitgenodigd op evenementen en hebben maar weinig kans op goede posities binnen het Parlement.

Fractieleider van Renew Valérie Hayer vroeg zich vorige week nog af of de VVD nog wel lid kon blijven van de liberale groep in Brussel nu de partij in een coalitie zit met de PVV van Geert Wilders. Ook Gerben-Jan Gerbrandy, lijsttrekker voor D66, vraagt zich af of de VVD nog bij Renew past. D66 is zelf ook lid van Renew.

Verkiezingspraat

“Hou die discussie bij Renew goed in de gaten”, zegt oud CDA-Europarlementariër Wim van de Camp. Hij heeft zelf van 2009 tot 2019 in het Europees Parlement gezeten en weet goed hoe het daar aan toe gaat. Volgens Van de Camp is het vooral een Franse discussie. De Franse liberalen, waar Háyer bij hoort, zijn verwikkeld in een verkiezingsstrijd met de anti-Europese partij van Marine Le Pen, Rassemblement National. Het is dus vooral verkiezingspraat, concludeert Van de Camp. “Gerbrandy legt zijn vlaggetje ook weer om na de verkiezingen.”

Daarnaast is de EVP van nature een brede volkspartij, legt Van de Camp uit. “Wij hebben meer oog voor variëteit in Europa dan Hayer.” Hij verwijst naar de voorwaarden die Lenaers stelde in Avondgasten. “Om lid te zijn van de EVP moet je pro-Europees zijn, voor de rechtsstaat en voor Oekraïne.” Vooralsnog voldoen de NSC en BBB aan die voorwaarden, maar toch heeft Van de Camp een waarschuwing. Het kan alsnog mis gaan. “Als de BBB als een soort buitenboordmotor Oekraïne blijft testen”, zegt de oud-Europarlementariër. Begin dit jaar suggereerde BBB-Kamerlid Mona Keijzer nog dat Oekraïense vluchtelingen best terug naar huis konden.

Geen zorgen

Bij lijsttrekkers Dirk Gotink (NSC) en Sander Smit (BBB) zijn geen zorgen te bekennen. Beide maakten zelf jaren lang onderdeel uit van de christendemocraten in het Europees Parlement. “Bij de EVP wordt een partij altijd beoordeeld op wat ze zelf vinden en inbrengen”, verduidelijkt Gotink. “NSC is geen PVV. Dat is ook tijdens de coalitieonderhandelingen duidelijk geworden.”

Er is vooral veel belangstelling in Brussel voor wat er in Nederland gebeurt, denkt Gotink. Veel partijen zien in hun eigen landen soortgelijke ontwikkelingen. “Ze zullen dus aandachtig opletten.” Wat in Nederland gebeurt, gaat mogelijk ook in Frankrijk of Duitsland nodig zijn en van Nederland kunnen die partijen alvast iets opsteken.

Ook Smit (BBB) maakt zich geen zorgen. “Vele grote partijdelegaties binnen de centrumrechtse EVP-Fractie vormen in hun lidstaten al vele jaren of sinds kort coalitieregeringen met nationaal-conservatieve en rechts-populistische partijen uit ID en ECR”, legt hij uit. “Voormalig Parlementsvoorzitter Antonio Tajani (EVP) leidt zelfs partij Forza Italia die een centrumrechtse coalitie vormt met de partij Fratelli (ECR) en Lega (ID). Ook Oostenrijkse en Zweedse EVP-partijen formeren al jaren met rechts-populistische partijen in hun landen.

Smit ziet het nieuwe kabinet in Nederland meer als een aanbeveling voor Brussel dan een belemmering. “De centrumrechtse EVP-Fractie schuift na de verkiezingen verder op naar rechts, dat kan het CDA niet voorkomen. Er gaan zelfs stemmen op om rechtsere partijen in de nieuwe EVP-Fractie op te nemen.”