Interview Volt Partijoprichter Damian Boeselager (foto)

De grote fracties in het Europees Parlement zijn het eens geworden over het invoeren van ‘transnationale kieslijsten’ voor de Europese verkiezingen. Volgens het voorstel waar nog officieel over gestemd moet worden en ook de lidstaten nog hun zegje over kunnen doen, krijgen kiezers in de toekomst twee stemmen. De ene brengen ze uit op een normale nationale lijst. De andere op een lijst die gevuld wordt met namen van mensen die in de hele Europese Unie kandideren.

Voor de internationale kandidaten zijn dan in totaal 28 zetels beschikbaar. Dat zijn nieuwe zetels die bovenop de 705 zetels komen die het Europees Parlement nu telt. Het EP wordt met dit voorstel dus groter.

De invoering van transnationale lijsten is een van de speerpunten van de Europese partij Volt. ‘Historisch’, noemt partijoprichter Damian Boeselager de politieke deal tussen de fracties. De Duitser Boeselager is Volts enige Europarlementariër en was namens de Groenen nauw betrokken bij de onderhandelingen tussen Christendemocraten, Sociaaldemocraten en Liberalen. 

Het akkoord is een lichtpuntje voor de jonge partij die verder vooral in het nieuws is vanwege het conflict bij Volt Nederland tussen Laurens Dassen en Nilüfer Gündoğan.

Hoe zijn jullie in de onderhandelingen uitgekomen op 28 zetels?

“Wij wilden eigenlijk het totale aantal zetels dat verdween na de Brexit inzetten voor de transnationale lijsten. Dat zouden er 46 zijn geweest. De conservatieven wilden het in de onderhandelingen eerst helemaal niet en stelden daarna een heel laag aantal voor. We zijn het ergens in het midden eens geworden.”

Dus handjeklap eigenlijk?

“Het is een compromis, ja. Het is niet nul en het is niet 46”.

Maar de zetels van de Britten waren toch al verdeeld onder de resterende lidstaten?

“De Britten hadden er meer. Een aantal zijn verdeeld onder de andere lidstaten. 46 voormalig Britse zetels zijn er nog over.”

Het Europees Parlement kromp na de Brexit. Dus nu zou het weer met 28 zetels groeien?

“De omvang van het Parlement is begrensd in het EU-Verdrag. Meer dan het was met de Britten erbij kan het niet worden. Dat is dus maximaal 751 zetels. Inderdaad groeit het weer tot bijna het aantal dat het was voor de Brexit”.

Waarom alleen transnationale zetels voor deze 28 zetels? Waarom niet voor het hele Parlement?

“Het hele Parlement zou wel heel radicaal zijn. Ik zou zeggen een zinvol systeem zou zijn om het half om half te doen. Of dat je het beste van twee werelden combineert. Een combinatie van een districtenstelsel en een representatieve verkiezingen, zoals het in Duitsland werkt. Dan heb je representatieve verhoudingen in het Parlement, maar ook kandidaten die via een kiesdistrict gebonden zijn”.

Maar dat is het niet geworden?

“Nee, ik heb vrij snel vastgesteld dat er geen interesse is om de manier waarop de huidige 705 Europarlementariërs worden gekozen aan te passen”.

Dus de enige manier om het voor elkaar te krijgen om tot transnationale lijsten te komen, is door nieuwe zetels te creëren?

“Ja. Dat is de stand van dit moment. Maar ik ben ervan overtuigd dat wanneer het systeem eenmaal draait en mensen zien hoe goed het werkt om een Europese democratie te hebben waar internationaal een ideologische strijd plaatsvindt, dan zou je ooit verder kunnen gaan”.

Dus voor u is het slechts een begin?

“Het is in ieder geval pas het begin. Het doel is dat de partijen hier in het Europees Parlement ook echt Europese partijen worden. Dus bijvoorbeeld de Europese Groenen die één programma hebben met nationale afdelingen eronder in een federale structuur”. 

Bent u blij met dit compromis?

“Ik ben blij dat we een stap gezet hebben richting het voeren van een ideologische verkiezingsstrijd op Europees niveau. Dat is een reuzenstap. Is dit het perfecte systeem? Nee”.

Nee ok, maar u heeft Volt zo’n beetje opgericht voor dit idee. In Nederland zouden we zeggen: het is een van uw kroonjuwelen. En dan zijn er slechts deze 28 zetels beschikbaar voor uw ideaal. Eén per lidstaat, grofweg. Dat is toch niet veel?

“Er is een fundamenteel verschil tussen te zeggen: o dat alles deprimeert me zo, ik plof op de bank en kijk tv naar wat er allemaal mis is in de wereld of ik word politiek actief en probeer eruit te halen wat erin zit. Dat heb ik gedaan en daarover ben ik blij. Maar het is niet zo dat ik het oprichtingsdoel van Volt nu heb bereikt”.

Er is dus nu een deal in het Europees Parlement. Hoe zeker bent u dat dit plan het overleeft in de onderhandelingen met de lidstaten?

“Dat weet ik niet. Tweeënhalf jaar geleden had ik gezegd: er is 20% kans dat het door het Europees Parlement komt en 5% dat de Raad het steunt. We zien nu als reactie op de inval van Rusland in Oekraïne dat velen vinden dat we de Europese democratie moeten versterken. Ik heb van veel lidstaten gehoord dat er interesse is en dat die landen denken: we moeten iets doen. En zonder verandering van de EU-verdragen is er niet zo veel wat je kan doen om de Europese democratie verder te ontwikkelen”.

Welke landen steunen dit?

“Ik kan me voorstellen dat de Duisters, Fransen, Italianen en Roemenen er open voor staan. We zullen proberen met iedereen te spreken en uit te leggen waarom we dit als een meerwaarde zien”.

Het is wel ironisch dat u nu dit succes viert in Europa, maar dat uw belangrijkste afdeling, Volt Nederland, intern een strijd voert waarbij de nummer 1 en 2 tegenover elkaar stonden voor de rechter!

“Voor mij is het niet ironisch, maar heel verdrietig voor de mensen die daar persoonlijk bij betrokken zijn. Hoe dat is gelopen kan ik vanuit hier heel moeilijk inschatten. Het is ook niet mijn taak om daar een mening over te geven. Ik ben er ook niet bij betrokken en ik hoop dat ze tot een goede uitkomst komen”.

Er zijn gemeenteraadsverkiezingen volgende week. Die zijn belangrijk voor Volt!

“Ja, en ik hoop dat de mensen zien hoe belangrijk een Europese visie is. Maar er is altijd het gevaar voor conflicten in organisaties. De vraag is hoe je daar mee om gaat. Als ik het goed gezien heb, heeft Laurens Dassen zijn excuses gemaakt voor hoe het is gegaan”.

Over de relatie tussen Volt Europa en de nationale afdelingen: u heeft hen nodig voor uw werk hier, toch?

“Ja, alleen in het Europees Parlement is het moeilijk een systeem te veranderen dat gedreven wordt door nationale belangen. Je krijgt de nationale regeringen er alleen toe om macht af te geven door onderdeel te zijn van de nationale discussie”.

Dat betekent dat een afdeling zoals Volt Nederland van groot belang is..

“Van centraal belang”.

.. en dus is het ook van groot belang dat die goed functioneert?

“Ja, natuurlijk. Je kan Europa niet alleen vanaf de top hervormen”.

U zei u dat u niet betrokken bent bij het conflict in Volt Nederland. Maar het moet voor Volt toch heel moeilijk zijn om met een organisatie die actief is op Europees, nationaal en lokaal niveau te blijven zien of de partij goed functioneert?

“Ik ben niet de partijchef. Ik heb na mijn verkiezing alle partijfuncties neergelegd. Maar hoe functioneert conflictoplossing? In het beste geval lossen twee mensen die in conflict zijn het zelf op. Anders gaan ze naar hun lokale afdelingsbestuur. En dan moeten die dat doen. Wat wij als organisatie moeten leren is om vroeg onderwerpen te herkennen die ingewikkeld kunnen worden en daarvoor een professionele bemiddeling binnen onze beweging opbouwen. Dat deden we al. En dat doen we nu versterkt”.