De Europese integratie mag dan decennia een feit zijn; de Tweede Kamer kent twee soorten rapporteurs: gewone en EU-rapporteurs. De gewone rapporteurschappen vind je onder de pagina van de Kamercommissie. Na wat doorklikwerk zie je: er zijn er bijvoorbeeld voor wetgevingskwaliteit en femicide voor de commissie Justitie en Veiligheid (J&V) en voor “grensverleggende IT” bij de commissie Digitale Zaken. Maar de commissie Landbouw van de Tweede Kamer heeft geen nationale rapporteurschappen meer, alleen “EU-rapporteurs”.
Dat EU-rapporteurschap is een populair instrument, waarbij een of meerdere Kamerleden de gang van een voorstel of plan door het Europese beleidsproces op de voet volgen. Onafhankelijk van de stapels post die ze van de regering krijgen. Gelukkig wordt de lijst EU-rapporteurs, anders dan de nationale rapporteurs, door de Kamerstaf op één pagina bijgehouden.
EU-rapporteurs
Deze werkzaamheden leveren individuele Kamerleden geen media-aandacht op. Als je in krantendatabases zoekt, vind je verslaggeving over VN-rapporteurs en over Europarlementariërs, maar niet over dit EU-werk van Kamerleden namens het hele parlement. Net zomin als veel kiezers zullen weten van het Europese werk van Caroline van der Plas (BBB) als voorzitter van de commissie Europese Zaken.
In het artikel in De Groene Amsterdammer zegt Van der Plas: “Ik vind dat als je wil werken op deze plek, je je niet te laf moet voelen om ook de corveetaakjes op te pakken.” Zodat Caroline tijdens EU-debatten in de Kamer aan het meeluisterende publiek even de ‘babble uit de bubble’ uitlegt. Want wat is een BNC-fiche, of een geannoteerde agenda? Dat doet Van der Plas ondanks het feit dat haar achterban geen directe baat heeft bij haar werk als voorzitter van de commissie.
Dat corvee namens de hele Kamer doen gelukkig ook een paar PVV’ers. Waar het nieuws van De Groene was dat PVV’ers nauwelijks actief zijn, geldt dat niet voor de Kamerleden Jan Valize (EU-rapporteur van de digitale netwerkverordening waar de Europese Commissie nu aan schrijft), Jeremy Mooiman (wonen) en Henk De Vree (financiën) en Jeanet Nijhof (het Europese landbouwbeleid na 2027). Zijn hun werkbezoeken of tussenrapportages de vermelding niet waard? Of past dat niet in het frame dat “PVV’ers zelden iets doen”?
Europadebat
Geen krant of tijdschrift behalve Brusselse Nieuwe dook ook in het Kamerdebat over een beter Europa. Dat klinkt meta, maar het gaat om de snelheid en kwaliteit van gemiddeld twee brieven per dag over EU-zaken. Kunnen die nog meer informatie bevatten en nog sneller worden gestuurd? Brusselaars zullen beamen dat het ondoenlijk is om de agenda’s van politieke EU-Raden weken eerder te sturen: de ambassadeurs vergaderen er vaak pas vlak tevoren over. GroenLinks-PvdA wil het in ieder geval wel; een opmerkelijk standpunt voor een partij met vele oud-bewindspersonen die de EU-hectiek kennen.
En zo waren er tijdens het debat ‘EU-informatievoorziening’ (bij die titel haakt menig parlementair journalist af) wel meer interessante tussendebatjes. Neem de wens dat het kabinet in het verslag van EU-Raden vertelt wat er is gebeurd met de punten uit het voorafgaande Kamerdebat. Een verslag van de Raad Concurrentievermogen is nu een opsomming van wat Kamerleden allang op Politico konden lezen. Zodat het bij hamerslag ‘voor kennisgeving wordt aangenomen’. Vertellen wat er wel, en wat er niet is behaald uit de Nederlandse inzet en politieke pijnpunten in het Kamerdebat, maakt dat ‘moetje’ politieker.
Afwezig
Waarom houdt het kabinet niet zelf bij of BNC-fiches volgens de afspraken naar de Kamer komen, en laat het dat noeste telwerk aan de Tweede Kamer? Hoe gaat het kabinet binnenkort het Council Information Exchange Platform, net als de Duitse en Tsjechische regering, voor de Kamers ontsluiten? Is de bestaande EU-law tracker goed genoeg voor Kamerleden (zoals minister Veldkamp suggereert), of zoeken zij elders informatie over wat de Nederlandse regering van Europese plannen vindt? Is er eigenlijk nieuws over de Nederlandse EU-monitor die de Kamer bij monde van Volt al een paar jaar bepleit?
Mag een minister in Brussel anders stemmen dan de Kamer hen in een motie opdraagt? Nee, zegt Isa Kahraman van NSC, en doen NSC-ministers dat ook niet? Of heb je je soms neer te leggen bij de meerderheid, zoals de VVD bij monde van Thom van Campen bepleit – en bij welke thema’s heeft de VVD dat dan gedaan de afgelopen jaren?
Het was een inhoudelijk Europadebat, waarin maar vijf van de twintig fracties Europese kleur bekenden – de PVV, noch D66 of het CDA praatten mee. Een verkeerde keuze van deze fracties, want dit soort werkzaamheden helpen bij een sterker Europadebat voor het hele parlement.
Praktijkprofessor Europa van de Haagse Hogeschool Mendeltje van Keulen was griffier Europese Zaken bij de Tweede Kamer. Zij kijkt regelmatig voor Brusselse Nieuwe in brievenbus van de Tweede Kamer naar de post uit Brussel. Ook de column van Mendeltje van Keulen in je mailbox ontvangen? Abonneren kan hier voor slechts 5,50 euro per maand. Daarmee lever je een bijdrage aan de onafhankelijke journalistiek en opinie over Europese zaken die Nederland raken.
Aan de hand van Mendeltjes columns wordt in het boek ‘Post uit Brussel – Nederlandse invloed op Europees beleid’ beschreven hoe Nederlanders (meer) invloed op Brussels beleid kunnen hebben, in elke fase van het besluitvormingsproces. Dit handboek voor beïnvloeding van Europees beleid, is hier te bestellen.
