In het Nederlandse water, zowel het oppervlaktewater als het grondwater, zitten te veel meststoffen. Dat blijkt uit het landbouw- en waterkwaliteitsrapportage van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Hierdoor voldoet Nederland niet aan de doelen van de Europese nitraatrichtlijn.
Dit rapport verschijnt net nu het Nederlandse kabinet al een forse tik op de vingers kreeg van Brussel over het mestbeleid. De versoepeling van het mestbeleid is niet in de haak en zorgt voor een toename van het nitraatprobleem, zegt de Europese Commissie. Deze rapportage zal hen alleen maar sterken in hun bevindingen.
Nog steeds vervuild
De stoffen stikstof en fosfor zorgen ervoor dat gewassen beter groeien. Maar wanneer landbouwbedrijven mest gebruiken, spoelt een teveel aan stikstof en fosfor weg naar het grond- en oppervlaktewater, waardoor dat vervuild raakt. Als de stoffen in de grond terechtkomen, worden ze ‘nitraat’ genoemd.
Door te veel stikstof en fosfor is de biologische waterkwaliteit niet goed. De kwaliteit van het drinkwater staat hierdoor in sommige delen van het land onder druk. Nitraat is slecht voor de gezondheid en het kost drinkwaterbedrijven veel geld en moeite om de stoffen uit het drinkwater te krijgen.
Om de vier jaar onderzoekt het RIVM hoe het staat met de waterkwaliteit en de hoeveelheid mest in het water. Deze rapportage gaat over de periode 2020-2023. Hier zie je dus de effecten van beleidsmaatregelen (tot 2022) op de waterkwaliteit. De maatregelen hebben nog niet veel verbetering gebracht. De waterkwaliteit is sinds 2012 niet verbeterd. Op sommige plekken is de hoeveelheid nitraat gestegen. Deze rapportage wordt naar Brussel gestuurd om verslag te doen over de Europese mestregels.
Geen soepelere regels
Voor de Europese Commissie zal dit een extra reden zijn om Nederland niet te helpen met soepelere regels. Een tegenvaller voor minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB), die hier wel degelijk op hoopte.
Nederland kreeg deze week al een forse tik op de vingers van Brussel. Juist nu is een effectieve en overtuigende aanpak nodig, schrijft de Europese Commissie aan het kabinet. De vraagtekens komen vooral door het schrappen van een aantal regels, waardoor het niet zeker is dat Nederland aan de EU-nitraatrichtlijn kan voldoen.
Ook vindt de Europese Commissie het nogal voorbarig dat de minister in haar beleid vooruitloopt op mogelijke aanpassingen van de nitraatrichtlijn. Nou is er in Brussel wel sprake van een herziening, maar er is nog geen besluit gevallen.
Krimpen van de veestapel
Een manier om de hoeveelheid mest terug te dringen is het krimpen van de veestapel. Misschien kan minister Wiersma hier nog hoop uit halen. Het Centraal bureau voor de Statistiek (CBS) bracht vandaag naar buiten dat de Nederlandse veestapel iets gekrompen is in 2024. Het aantal melkkoeien in Nederland is in 2024 vergeleken met een jaar eerder met 1,9 procent afgenomen tot 1,54 miljoen. Ook het aantal varkens en melkgeiten liep het laatste jaar iets terug.
De daling van de veestapel heeft vooral te maken met het aantal schapen dat daalde met bijna 13 procent. Dit komt door het blauwtongvirus dat sinds september 2023 voorkomt, vooral bij schapen.
Hoe staat het met de waterkwaliteit in Nederland? Wat zegt Brussel? Abonneer je hier op de nieuwsbrief Klimaat & Energie van Bijou van der Borst.
