Het Nederlands kabinet roept de Europese Unie deze maand opnieuw op om werk te maken van het verbod op zogeheten ‘lootboxes’. Dat zijn mechanismen waarmee ontwikkelaars van games veel geld kunnen verdienen. Vooral kinderen vallen ten prooi aan deze ‘virtuele schatkisten’. Voor deze schatkisten geven spelers geld in ruil voor een willekeurige beloning in het spel.

EU-concurrentieministers komen eind april weer samen in Brussel. Een van de agendapunten is de bescherming van consumenten in de digitale transitie.

Virtuele schatkisten

Lootboxes komen steeds meer voor. In veel computerspellen of PlayStation en Xbox-spellen zit een mechanisme dat spelers vast moet houden. Het verkrijgen van betere wapens of leuke outfits is vaak een cruciaal onderdeel. Voorheen konden spelers die wapens of kleding krijgen door gewoon het spel te spelen. Tegenwoordig kan dat ook via virtuele schatkisten.

Spelers betalen een geldbedrag. In ruil daarvoor krijgen ze een schatkist die, wanneer geopend, een willekeurige bonus geeft. Dat kan betekenen dat een speler voor een paar euro een heel erg goed wapen krijgt, maar het kan ook zijn dat in de schatkist een kledingstuk zit dat de speler al heeft.

Vooral kinderen

Het zorgt voor grote problemen bij kinderen. Hun vrienden hebben bijvoorbeeld al een goed wapen gekregen. Het kind wil dat ook en blijft steeds opnieuw geld uitgeven om dat wapen ook te kunnen vinden.

Daarnaast is het ook moeilijk om te zien om hoeveel geld het dan gaat. Euro’s worden eerst ingeruild voor speciale munten in het spel. Met die munten betalen ze op hun beurt weer voor de virtuele schatkist. Daardoor is het voor veel spelers onduidelijk hoeveel ze nu daadwerkelijk betaald hebben voor die nieuwe ‘coole’ spullen.

Nieuwe wetgeving

Het Nederlands kabinet wil nieuwe wetgeving om op de snel ontwikkelende ‘lootboxmarkt’ te reageren. “Vooral kwetsbare consumenten, met name kinderen, moeten online voldoende beschermd worden”, stelt het kabinet. Nederland wil dat betaalde lootboxes aangemerkt worden als oneerlijke handelspraktijk. Ze leiden volgens het kabinet tot verstoring van het gedrag van kwetsbare consumenten. Dat heeft te maken met het willekeurige karakter van de beloningen die uit die virtuele schatkisten komen.

Ook moet duidelijk zijn hoeveel een speler nu precies betaald heeft voor zo’n schatkist. Er moet dus niet staan dat een schatkist 5 munten kost, maar dat het omgerekend om 9,99 euro gaat.

Daarnaast wil het kabinet dat ook pay to win-praktijken aangepakt worden. Sommige spellenmakers laten spelers betalen om direct bonussen te krijgen waardoor ze sterker zijn dan andere spelers (bij lootboxen hebben spelers enkel kans op een beter wapen). Die bonussen zorgen voor een vicieuze cirkel. Iemand die voortdurend verslagen wordt door een speler die extra betaalt, zal ook zelf extra betalen, waardoor die andere speler ook weer extra zal betalen, enzovoort.

Onderzoek

De Europese Commissie kijkt op dit moment naar de mogelijkheden. Ze zal een zogeheten ‘fitnesscheck’ uitvoeren. Die bepaalt of huidige wetgeving toereikend is om het probleem van lootboxes aan te pakken. Nieuwe wetgeving gaat voor de aankomende Europese verkiezingen in juni in ieder geval niet lukken. Het kabinet verwacht dat de volgende Commissie pas met een nieuw wetsvoorstel komt.

Meer over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.