Minister Van der Wal (Natuur en Stikstof, VVD) gaat niet naar Brussel om te onderhandelen over de Nederlandse stikstofuitstootnorm. Dat liet ze donderdag tijdens het debat in de Tweede Kamer weten. “Op dit moment naar Brussel afreizen, met welke vraag dan ook over natuur, natuurbescherming, Natura 2000, Vogel- en Habitatrichtlijn of wat dan ook, is een onhaalbaar pad. Daar wil ik echt wel heel eerlijk over zijn.”
Diverse Kamerleden riepen Van der Wal op om naar Brussel te gaan en opnieuw te onderhandelen over de stikstofuitstoot: Van Haga (Groep van Haga) wilde dat er opnieuw wordt bepaald wat een Natura 2000-gebied precies is. Hoe dat wordt bepaald is volgens hem de grondslag van het probleem. “Er worden in Brussel constant wetten aangepast of veranderd”, zei Kamerlid Caroline van der Plas (BoerBurgerBeweging). “We kunnen noodwetten of reparatiewetten indienen. Het is niet een kwestie van kunnen. Als uiteindelijk blijkt dat het niet kan: soit. Maar het is hier geen kwestie van niet kunnen, maar van niet willen”, zei Van der Plas over onderhandelen in Brussel. “Hier wordt gewoon ingezet op halvering van de veestapel. Dat is het doel. Dat is gewoon waar we naartoe gaan.”
Kansloos
Maar onderhandelen in Brussel gaat Van der Wal dus niet doen. Omdat het volgens haar kansloos is. Nederland moet en zal zich aanpassen. “We zijn in Europa het slechtste jongetje van de klas”, zei ze. “We bungelen onderaan de lijstjes als het gaat om de staat van onze natuur. Als ik in Brussel ben en vraag om enige coulance of toegeeflijkheid, op wat voor gebied dan ook, dan is het enige wat ik terugkrijg: ga je huiswerk doen; laat zien dat je minder stikstof uitstoot, laat zien dat je na al die 20, 30 jaar eindelijk eens echt de natuur gaat herstellen.”
En ook na verder aandringen van Kamerleden hield Van der Wal voet bij stuk. Want Nederland is niet in de positie om, na het jaren negeren van de stikstofproblematiek, de regels te veranderen. “Ik spreek de Eurocommissaris, ik spreek het Europees Parlement, maar het wordt ons niet meer gegund. Dat is een keiharde werkelijkheid. Ik moest ook even slikken toen ik tegen deze muur liep.”
Die muur is op 29 mei 2019 opgeworpen door de hoogste Nederlandse rechter. Het Programma Aanpak Stikstof (PAS), een beleidskader van de Nederlandse overheid om Natura 2000-gebieden te beschermen, mocht niet gebruikt worden om toestemming te geven voor activiteiten die extra stikstofuitstoot veroorzaken. Het programma voldeed niet aan de natuurbeschermingsregels in de Europese Habitatrichtlijn. Destijds konden er onder meer bouwprojecten niet doorgaan. Om dat nu te voorkomen benadrukte Van der Wal nogmaals dat de agrarische stikstofuitstoot omlaag moet. “Dat is de muur die op 29 mei 2019 is opgeworpen.”
