Van PlayStations tot militaire doeleinden: onze economie kan niet meer zonder microchips. Maar tijdens de corona-pandemie legden de wereldwijde tekorten aan halfgeleiders (cruciaal voor microchips) fundamentele problemen van de sector bloot: de aanvoer bleek kwetsbaar wat de Europese Unie te afhankelijk maakt van het buitenland. De chipindustrie werd langzaam maar zeker een geopolitieke speelbal, zoals het recente verbod op export van ASML-machines naar China laat zien.

“Industriële grootmacht”

De nieuwe Europese chipwet (Chips Act) moet het tij keren. “Met deze blauwdruk voor industrieel beleid herovert Europa zijn naam als industriële grootmacht”, vertelde VVD-Europarlementariër Bart Groothuis, vlak voordat het Europees Parlement het wetsvoorstel met een overweldigende meerderheid goedkeurde.

Het doel van de wet: ervoor zorgen dat zowel de productie van, als het onderzoek naar, halfgeleiders en microchips in de EU opgevoerd wordt.

Crisisteam

Brussel haalt 3,3 miljard euro uit bestaande Europese potjes om onderzoek en vernieuwing te stimuleren. Bovendien worden de vergunningsprocedures voor fabrikanten versneld. En de staatssteunregels worden soepeler zodat lidstaten hun eigen producenten een duwtje in de rug kunnen geven.

Ook nieuw: er komt een crisisteam dat problemen en risico’s in de logistieke ketens op tijd moet detecteren. Wanneer dat team bespeurt dat er iets niet in de haak is, kan de Europese Commissie beslissen om bepaalde sectoren voorrang te geven bij het inkopen van microchips. Ook zou dat crisisteam het in zo’n situatie voor lidstaten mogelijk moeten maken op vrijwillige basis samen in te kopen. Dit gebeurde ook met de vaccins tijdens de coronacrisis.

Verleiding

De tijd zal leren of de EU er met deze plannen in slaagt om de levering van chips veilig te stellen. Wel bezwijken fabrikanten al voor de verleiding. “Op dit moment zien we al dat fabrieken en onderzoekers weer naar Europa komen”, zegt Groothuis. “Momenteel zitten al bijna 100 miljard euro aan investeringen en 68 projecten in de pijplijn.” 

Zo beloofde chipfabrikant Intel om ter waarde van tientallen miljarden euro’s fabrieken in Duitsland te bouwen. Ook de Fransen kregen soortgelijk nieuws.

Het Europees Parlement en de lidstaten sloten eerder al een voorlopig akkoord over de nieuwe wet. Later deze maand zullen de lidstaten nog een keer stemmen om de wet definitief goed te keuren. Maar dit is doorgaans slechts een formaliteit.

Meer uitleg over deze zes fases in het Europese besluitvormingsproces lees je hier.