De droom van vrij verkeer van werknemers binnen de EU blijft voor velen een bureaucratische nachtmerrie. Uit een rapport van de Europese Rekenkamer (ERK) blijkt dat EU-burgers die in een andere lidstaat willen werken, nog altijd tegen hobbels aanlopen. Met name de erkenning van beroepskwalificaties blijft een heikel punt, ondanks pogingen van de EU om het proces te vereenvoudigen.
“De procedure om beroepskwalificaties te laten erkennen, kan ontmoedigend zijn voor een verpleegkundige of monteur die in een andere lidstaat wil werken. Zo’n proces kan namelijk heel lang duren en erg bureaucratisch zijn,” zegt ERK-lid Stef Blok.
Nederland duur om beroep te erkennen
In theorie mogen EU-burgers in elke lidstaat werken. Maar om gezondheids- en veiligheidsredenen stellen lidstaten hieraan strenge voorwaarden, met name bij beroepen als verpleegkundigen of bouwkundige ingenieurs. Welke beroepen er gereguleerd zijn en wat de toelatingseisen zijn verschilt nogal per lidstaat.
Zo reguleert Litouwen slechts 88 beroepen, terwijl Hongarije maar liefst 415 gereguleerde beroepen telt. Nederland telt er 187. Gemiddeld komt het neer op 212 gereguleerde beroepen per lidstaat, wat resulteert in ongeveer 5.700 gereguleerde beroepen in de hele EU. Deze wildgroei aan regelgeving maakt het voor professionals bijzonder lastig om de overstap naar een ander EU-land te maken.
Ook de procedures om een beroep te erkennen variëren sterk. Sommige landen vragen buitensporig veel documenten, zoals motivatiebrieven of beëdigde vertalingen. De kosten voor de procedure lopen op van gratis tot 17.500 euro voor piloten. Nederland is met een vergoeding van 250 euro voor meer dan de helft van de aanvragen één van de duurste lidstaten.
Bovendien houden lidstaten zich niet altijd aan de door de EU gestelde termijnen, wat leidt tot frustrerende vertragingen voor werkzoekenden.
Geen checks voor contact met minderjarigen
Brussel heeft al stappen gezet, maar dat werpt vooralsnog geen vruchten af. De Europese Rekenkamer verwijst naar de Europese beroepskaart, een digitaal certificaat voor de erkenning van bepaalde knelpuntberoepen. Voor de erkenning van verpleegkundigen – een knelpuntberoep – werd slechts in 5 procent van de gevallen gebruik gemaakt van de kaart.
Ook bestaat er een Europees informatiesysteem waarin lidstaten gegevens van beroepsbeoefenaars kunnen uitwisselen. Maar volgens de Rekenkamer is het systeem niet gebruiksvriendelijk. Er werd dan ook weinig gebruik van gemaakt. Als een beroepsoefenaar zich schuldig maakte aan wangedrag wordt dat ook in het systeem opgenomen. Zorgwekkend is dat landen er bij de beoordeling van de aanvraag dus nauwelijks rekening mee hielden.
Blok benadrukt: “Burgers moeten beschermd worden. Het waarschuwingssysteem moet dus een integraal onderdeel worden van de erkenningsprocedure voor beroepen die verband houden met gezondheid en veiligheid. Alsook voor beroepen die integriteit vereisen. In het bijzonder als de beroepsgroep in contact komt met minderjarigen.”
