De bevoegdheden van Brussel namen door de jaren heen erg toe. Daarom vergeten we wel eens dat de Europese Unie in het begin een economisch project was. Laten we eens terugkeren naar die kern: Brusselse Nieuwe zet voor jou de belangrijkste economische thema’s van 2023 op een rijtje.
Soepelere begrotingsregels
Nederland staat traditioneel streng in de wedstrijd wanneer het over Europese begrotingsdiscipline gaat. Vooral in het zuiden van het continent maakt ons land zich daar niet al te populair mee. De verbazing was dan ook groot toen Nederland vorig jaar samen met Spanje verklaarde dat de Europese begrotingsregels (SGP) op de schop moesten. Die regels bepalen hoe groot het gat in de begroting en de staatsschuld mag zijn.
Door de covidcrisis en de energiecrisis waren die regels al tijdelijk opgeschort tot 2024. Maar in de tussentijd zijn de begrotingstekorten en de staatsschulden van sommige lidstaten ver opgelopen. Zo ver dat het niet meer realistisch lijkt om de Europese begrotingsregels in 2024 weer te laten gelden. Voor een land als Italië zou dit immers betekenen dat het zich kapot moet bezuinigen. Met een economische malaise tot gevolg. Het land zou in de toekomst ook amper investeringen kunnen doen om bijvoorbeeld de klimaatdoelen te behalen.
Het idee is nu om de Europese begrotingsregels van land tot land te laten verschillen. Ze moeten namelijk goed aansluiten op de unieke economische uitdagingen per lidstaat. Minister van Financiën Sigrid Kaag vermoedt dat er pas ten vroegste in maart een vorm van eensgezindheid zal zijn over dit dossier. Dan kan de Europese Commissie officieel een voorstel doen voor de nieuwe regels. Waarna het politieke spel tussen de lidstaten, het Europees Parlement en de Commissie officieel kan beginnen.
Coronaherstelfonds
Op Hongarije na hebben alle lidstaten hun deel uit het Coronaherstelfonds mogen ontvangen. Met deze gigantische subsidiepot van 807 miljard euro wil Brussel de lidstaten de economische klap van de covidcrisis helpen verteren. Daarbij krijgen de lidstaten echter geen carte blanche: ze moeten het geld investeren in duurzame hervormingen van hun economie.
De pandemie lijkt misschien al even voorbij. Toch is nog niet veel van het coronageld besteed. 2023 zal daarom het jaar worden dat deze Brusselse pot voor het eerst goed aangevreten wordt. Nederland zal de 4,7 miljard euro uit het fonds vooral gebruiken voor de groene transitie en de aanpak van de stikstofproblematiek. Ook wil Nederland de digitale transformatie een versnelling hoger schakelen en de woningmarkt verbeteren.
Minimumbelasting
Na lang gesteggel gingen toch alle lidstaten akkoord met het invoeren van een wereldwijde minimumbelasting voor multinationals. Bedrijven met een wereldwijde omzet van minstens 750 miljoen euro zouden per jaar minstens 15 procent belasting moeten gaan betalen. Op dit moment spreiden veel multinationals hun omzet over verschillende landen om zo minder belasting te betalen. Door hen vanaf nu over hun totale, wereldwijde omzet te belasten, worden deze vormen van ‘creatief boekhouden’ veel moeilijker. Buiten de EU doen nog 110 landen mee met het plan. Alle EU-lidstaten zullen, indien nodig, in 2023 hun wetgeving moeten aanpassen aan het plan.
Zweden, nu het EU-voorzittend land dat namens de lidstaten over voorstellen onderhandelt, zet de aanpak van belastingontwijking hoog op de agenda. De Zweden willen optreden tegen de gunstige belastingregimes waarmee lidstaten onderling elkaars bedrijven proberen af te snoepen. Ook willen ze de zwarte lijst van belastingparadijzen bijwerken en een betere samenwerking tussen de belastingdiensten van de verschillende lidstaten.
