Het Papiaments, de mengtaal uit West-Afrikaanse talen, Portugees, Spaans en Nederlands, dat op Curaçao, Bonaire en Aruba gesproken wordt, is nu beschermd. De taal mag nu voortaan in rechtbanken, tijdens officiële vergaderingen en op school gesproken worden. Het Nederlandse kabinet heeft de taal bij de Raad van Europa aangemeld, zodat het een officiële status heeft gekregen.
Behoorlijke stap
De stap werd deze maand bijna ongemerkt door het kabinet gezet. De Raad van Europa, gevestigd in Straatsburg, is een organisatie waarin Europese landen afspraken maken om de democratie en rechtsstaat in Europa te beschermen. Daarbij hoort ook aandacht voor de Europese cultuur en diversiteit die Europa hebben gevormd, zo staat het in de statuten.
Op Bonaire heeft de Akademia Papiamentu zich sterk gemaakt om de taal officieel erkend te krijgen. Ze kregen daarbij hulp uit Friesland. Het Fries werd al eerder door de Raad van Europa erkend als taal. Erkenning betekent overigens niet dat de taal echt beschermd wordt. Want uit de jaarlijkse rapporten blijkt dat de ondersteuning van het Fries niet altijd goed gaat. Zo zijn er steeds meer rechters en officieren van justitie die geen Fries spreken, nadat de rechtbank in Leeuwarden moest samenwerken met de rechtbanken in Groningen en Drenthe.
Het aanmelden van Papiaments als beschermde taal is wel een behoorlijke stap. Een beschermde taal mag, zoals gezegd, gesproken worden in rechtbanken, maar ook gebruikt worden in het onderwijs en in officiële documenten. Het Papiaments komt er zelfs beter uit dan het Fries. In de rechtbank van Kralendijk op Bonaire mag er nu bijvoorbeeld Papiaments gesproken worden. In de Friese rechtbank wordt in de praktijk vooral Nederlands gesproken.
Band
Bonaire is een van de zogeheten ABC-eilanden, Aruba, Curaçao en Bonaire. Hoewel het eiland een eigen bestuur heeft, hoort Bonaire bij Nederland. In 2009 vroeg Bonaire al aan Nederland om de taal te beschermen. Maar daar wilde het toenmalige kabinet niks van weten. Omdat Bonaire niet in Europa ligt, zou de taal dus ook niet beschermd hoeven worden binnen de Raad van Europa, zo was de redenering van de regering.
Maar daar dacht de Raad van Europa anders over. Ook landen die buiten het continent liggen, maar wel via een band, zoals Bonaire, verbonden zijn met een Europees land, mag een beroep doen op de regelingen. En dus diende Bonaire een aanvraag in, die nu dus is gehonoreerd.
Startschot
Volgens voorzitter van de Akademia Papiamentu, Elsmarie Beukenboom, is de bescherming van de taal een startpunt. Maatschappelijke organisaties, overheden en wetenschappers zullen de komende tijd met elkaar stappen moeten zetten om de positie van het Papiaments te verbeteren, legt ze uit aan Omroep Fryslan.
Het is volgens haar nu de taak van Nederland om het Papiaments in het basisonderwijs mogelijk te maken. Ons land moet hiervoor genoeg geld, leermiddelen en onderwijzers vrijmaken.
Papiamento
Zo’n 250.000 tot 300.000 mensen op Aruba, Bonaire, Curaçao spreken Papiaments. Ook in Nederland wordt de taal gesproken. Doordat Nederland het Papiaments nu als beschermde taal aanmeldt, komt de taal op de lijst te staan van andere Nederlandse talen.
Het Fries is beschermd. Maar ook, in mindere mate, het Limburgs en Nedersaksisch, dat vooral in Groningen, Drenthe en Overijssel wordt gesproken.
