Nieuwsbrief Brussels Peil | Wat is defensie?

De herbewapening (ReArmEU) zorgt voor veel verwarring. De plannen van de Europese Commissie die door de leiders tijdens hun top werden besproken hebben veel weg van een grabbelton, waar iedereen wat uit wil pakken. De vrees van een deel van de Nederlandse politiek is dat als dat via gezamenlijke leningen (al wordt het woord eurobonds nergens genoemd) gaat, Nederland aan de lat staat voor de schulden., schrijft onze hoofdredacteur Bert van Slooten (cartoon) deze week in Brussels Peil.

3 min. leestijd

De discussie gaat over wat nu eigenlijk defensie-uitgaven zijn? Voor kogels, geweren, tanks, drones en raketten is het duidelijk. Maar een aantal regeringsleiders willen ook andere zaken uit de nieuwe potten met geld betalen. En ook in Nederland zijn er kansen voor projecten die anders buiten de boot vallen. 

Zo is er een hele discussie over welk woord gebruikt moet worden. Bij de term herbewapening krijgen sommigen pukkels in de nek. De Spaanse premier Sanchez bijvoorbeeld wil niet keihard met de vuist op tafel slaan. Hij houdt van de “zachte macht”. Nou heeft Spanje ook een probleem als het om uitgaven voor defensie gaat. Het land gaf vorig jaar 1,28 procent van zijn bbp uit aan defensie. Dat is ver verwijderd van de in NAVO-verband afgesproken twee procent. Spanje kreeg steun van Italië.

Lelylijn

Ook premier Meloni wil af van het woord herbewapening. De Italiaanse premier heeft nog een andere reden. Ze wil de definitie zo verbreden dat ze met het geld ook andere zaken kan regelen. “Ik heb met Von der Leyen gesproken en gevraagd wat we eigenlijk bedoelen met veiligheid en defensie.” Meloni wil met het geld ook de grenzen beter kunnen bewaken (ook tegen migranten), meer cyberveiligheid, maar ook strategische grondstoffen kunnen winnen en de infrastructuur (wegen, spoorlijnen, havens) kunnen opknappen. 

De definitie is breed. Wil je troepen kunnen vervoeren heb je havens en spoorlijnen nodig. Dat is ook de gedachte in Noord-Nederland. Daar is behoefte aan geld voor de Lelylijn, de geplande spoorlijn tussen Lelystad en Groningen. Maar er is gebrek aan geld. De plannen voor deze spoorlijn denderen niet bepaald door, omdat het kabinet pas verder wil met de plannen wanneer er ten minste 75 procent van het benodigde geld beschikbaar is.  

Vijand in het oosten

Staatssecretaris Chris Jansen (PVV) van Openbaar Vervoer en Milieu heeft hier een creatieve oplossing voor bedacht: defensie. Voor de spoorlijn is ongeveer 13,8 miljard euro nodig. Ook hier is de redenering simpel. Er moet meer militair materieel worden vervoerd. En als we in oorlog zijn met een vijand in het oosten, gaat de Eemshaven een grote rol spelen bij het vervoeren van militair materieel. Daar heb je een goede spoorlijnen voor nodig. Oftewel de Lelylijn.

En Jansen zit niet stil, hij heeft al gesproken met staatssecretaris Gijs Tuinman (BBB) van Defensie, die er niet afwijzend tegenover staat. En ook Robert de Groot vindt het helemaal geen gek idee. De vicepresident van de Europese Investeringsbank (EIB) snapt de gedachte. De Groot kreeg tijdens het Hard Talk Europe-debat in Brussel de vraag voorgelegd of de EIB bereid zou zijn te investeren in de Lelylijn, zodat deze ook gebruikt zou kunnen worden als militaire infrastructuur. Volgens De Groot kan zijn bank daar prima in investeren. Voorwaarde is wel dat er een concreet plan wordt ingediend.