De vorige Europese Commissie (eigenlijk nog de huidige) telde veertien mannen en dertien vrouwen. Een mooie genderbalans, zoals Von der Leyen bij haar aantreden in 2019 ook had bepleit: “Ik streef naar volledige gendergelijkheid in mijn college van commissarissen. En als de lidstaten niet genoeg vrouwelijke Eurocommissarissen voorstellen, zal ik niet aarzelen om nieuwe namen te vragen”, zei ze destijds. ”Sinds 1958 zijn er 183 commissarissen zijn geweest. Het merendeel mannen, in die hele periode waren er slechts 35 vrouwen; dat is minder dan 20 procent.”

En ook voor deze Europese Commissie wil Von der Leyen gendergelijkheid, maar de Europese regeringen hebben er geen zin in. Tot nu toe is de voorlopige balans 14 mannen en slechts 5 vrouwen voor de nieuwe Europese Commissie. Ook Cyprus en Litouwen, die deze week met hun namen op de proppen kwamen, toverden mannen uit de hoge hoed. Daarmee voldoen ze ook niet aan de wens van Von der Leyen om twee namen te nomineren, zodat de voorzitter van de Europese Commissie kan kiezen. In haar brief aan de regeringen van eind juli vroeg ze daar nadrukkelijk om. Tijdens haar toespraak in het Europees Parlement zei ze nog: “Ik wil de best voorbereide kandidaten kiezen. Ik zal opnieuw streven naar een gelijk aantal mannen en vrouwen aan tafel.”

Wopke

Er was één uitzondering. Landen die dezelfde Eurocommissaris opnieuw voordroegen hoefden niet nog een kandidaat te nomineren; zoals in het Nederlandse geval met Wopke Hoekstra. Maar haar verzoek is door de meeste premiers zonder toelichting terzijde geschoven. Volgens de Ierse premier Simon Harris staat in de Europese verdragen dat landen zelf beslissen wie ze naar Brussel sturen. Bij de coalitiebesprekingen in Ierland is de baan beloofd aan Michael McGrath, die al is afgetreden als minister van Financiën. 

De landen die nog niet met een naam zijn gekomen, kan Von der Leyen proberen over te halen met een vrouwelijke kandidaat te komen door aantrekkelijke functies aan te bieden. Meer macht en invloed dus. Maar als de landen niet met een andere kandidaat komen, zijn haar mogelijkheden wel zo’n beetje uitgeput. Dan moet ze hopen en vertrouwen op het Europees Parlement. De kandidaat- Eurocommissarissen worden door het nieuwe Parlement op de grill gelegd tijdens een hoorzitting. En vooral mannelijke kandidaten kunnen daar, zo is de verwachting, stevig aan de tand gevoeld worden. Formeel kan het Europees Parlement kandidaten niet wegsturen, maar ze kunnen weigeren om ze goed te keuren. En die dreiging is de laatste keren sterk genoeg geweest voor kandidaten (en landen) om zich terug te trekken.

Het ultieme wapen dat het Europees Parlement heeft is om de goedkeuring voor de hele nieuwe Europese Commissie te onthouden, want als Von der Leyen haar team eenmaal heeft samengesteld moet ze van zowel het Parlement als de regeringsleiders toestemming krijgen.