Hoewel het officieel stil is in Brussel, is de Europese Commissie bezig om een oude verordening af te stoffen om te gebruiken als de Amerikaanse president Trump met heffingen voor Europese producten komt. Het gaat om een de zogenoemde ACI-wet, in de wandelgangen omschreven als de bazooka van Europa. De EU kan dan buitenlandse investeringen blokkeren en Amerikaanse banken en verzekeraars weren van de Europese markt. Het wordt ook wel het anti-dwanginstrument genoemd. De Financial Times schreef er deze week over. 

Maar wat is het?

Een serie maatregelen die genomen kunnen worden als de problemen met een land van buiten de EU hoog oplopen. Destijds werd vooral gedacht aan China. Het was de tijd dat China bikkelhard optrad tegen Litouwen, nadat de Baltische staat Taiwan had toegestaan om een kantoor in het land te openen. China was zo boos dat er geen handel meer werd gedreven met Litouwen. Om tegen dergelijke dwang gewapend te zijn werd de verordening bedacht. In de tekst staan zinnen als: “Economische dwang doet zich voor wanneer een derde land een maatregel toepast of dreigt toe te passen die gevolgen heeft voor de handel of investeringen, om te voorkomen of te verkrijgen dat een bepaalde handeling door de Unie of een lidstaat wordt stopgezet, gewijzigd of aangenomen en daarmee inbreuk maakt op de legitieme soevereine keuzes van de Unie of een lidstaat.”

Met de verordening in de hand kunnen maatregelen genomen worden tegen landen die economische chantage voor politieke doeleinden gebruiken. En Brussel kan dan de import of export naar die landen stopzetten, aanbestedingen bevriezen en intellectueel eigendom beschermen, zo staat te lezen. Maar er is nog een voordeel. Bij sancties is unanimiteit vereist en dat zorgt, zie de discussie over de Russische sancties, altijd voor een politiek debat. Door van deze regeling gebruik te maken is een gekwalificeerde meerderheid genoeg. Oftewel landen als Hongarije, Slowakije of Italië kunnen geen veto uitspreken om Trump te beschermen. Ook hoeft er niet eindeloos over te worden gesproken, binnen acht weken kan een pakket op tafel liggen. En acht weken is best kort voor de Europese Unie.

Geen tijd voor nostalgie

Het plan komt uit de koker van het team rond voorzitter Von der Leyen. Ze sprak deze week tijdens de jaarlijkse ambassadeursconferentie. Ook de EU heeft ambassadeurs over de hele wereld en die komen elk jaar naar Brussel om bijgepraat te worden.

“Het is niet Europa eerst, maar Europeanen eerst.” – Von der Leyen

Volgens Von der Leyen is in de nieuwe wereld niks meer vanzelfsprekend. De regels en normen van de laatste zeventig jaar gelden niet meer. We hebben een stap terug gedaan in de geschiedenis. Landen proberen net als tijdens de koude oorlog en daarvoor in de 19e eeuw grondgebied te veroveren. Europa moet volgens Von der Leyen niet in nostalgie omkijken, maar stoutmoedig en wendbaar zijn. Ze denkt dat niet iedereen het leuk vindt, maar het roer moet om. “We moeten niet naïef zijn. Europa is niet veroordeeld om de geschiedenis van de zijlijn gade te slaan. We hebben als Europese Unie meer invloed en macht dan we soms zelf denken.”