Na enkele maanden vertraging gaat Nederland eindelijk de Europese digitale dienstenwet (DSA) uitvoeren. De Nederlandse consumentenwaakhond (ACM) wordt de toezichthouder die controleert of alle bedrijven zich aan de wet houden in Nederland.
Kamerlid Jesse Six Dijkstra (NSC) spreekt simpelweg van “de grote Europese internetwet”. De wet komt met een fors pakket regels om het internet veiliger en eerlijker te maken. Ze stelt toezichthouders in staat om illegaal materiaal van online platforms te verwijderen. Daarnaast zorgt de wet ervoor dat de systemen die content aanbevelen op sociale media (aanbevelingsalgoritmes) openbaar worden gemaakt. Zo kunnen we beter begrijpen hoe deze platforms beslissen welke content we te zien krijgen.
De DSA verbiedt ook zogenaamde ‘dark patterns’. Dit zijn misleidende ontwerptrucs in websites of apps die gebruikers verleiden dingen te doen die ze eigenlijk niet willen. Denk aan een tikkende klok bij een aanbieding om een gevoel van urgentie te creëren, terwijl de ‘aanbieding’ eigenlijk niet echt tijdgebonden is.
Bovendien bevat de wet heel wat regels om minderjarigen online beter te beschermen.
Nederland laatkomer
Six Dijkstra benadrukt het belang van deze wet, maar uitte ook kritiek op de trage aanpak van Nederland: “Het is schandalig dat Nederland zo laat is met het aanduiden van een toezichthouder.” De Europese Commissie heeft Nederland op de vingers getikt vanwege de vertraging.
Minister van Economische Zaken Dirk Beljaarts (PVV) verdedigt de late uitvoering: “Het zorgvuldig opstellen van het wetsvoorstel en het inwinnen van alle verplichte adviezen heeft gewoon de nodige tijd gekost.” Volgens Beljaarts is de periode van vijftien maanden die de Europese Commissie gaf vaak te kort voor het Nederlandse wetgevingsproces. Hij belooft dat de regering bij toekomstige Europese wetten zal proberen meer tijd te krijgen voor de uitvoering.
Leeftijdscontrole
Barbara Kathmann van GroenLinks/PvdA verwelkomt de wet als een manier om “ons steentje bij te dragen aan het temmen van big tech in Europa.” Ze benadrukt echter dat de DSA slechts een begin is.
Kathmann wijst ook op zwakke punten in de wet, zoals de aanpak van verslavend ontworpen sociale media en de bescherming van minderjarigen tegen gerichte advertenties. Op dit moment is er nog geen privacyveilige manier om leeftijd te verifieren te handhaven. Kathmann stelt daarom voor om gerichte advertenties standaard voor iedereen uit te zetten, niet alleen voor jongeren.
Minister Beljaarts erkent dat de definitie van wat een verslavend ontwerp is nog onduidelijk is in de wet. Hij heeft de Europese Commissie hierover om opheldering gevraagd.
Wel zegt hij dat platforms beter in staat zijn om iemands leeftijd te verifiëren dan dat we denken. “Als iemand bijvoorbeeld zegt dat hij 20 is, maar op zijn verjaardag felicitaties krijgt met zijn 14e verjaardag, is dat een sterke indicatie. Maar platforms vertellen daar liever niet te veel over om te voorkomen dat kinderen hen te slim af zijn.” Daarnaast ziet de minister ook het voordeel in van gerichte advertenties. Sommige mensen zouden juist blij zijn dat ze enkel advertenties te zien krijgen die voor hen relevant zijn. Ook voor mkb’ers met een klein marketingbudget is het handig.
Niet het eindstation
Minister Beljaarts erkent dat de DSA slechts een eerste stap is in de regulering van het internet. Er is een evaluatie gepland voor eind 2027, waarna de wet mogelijk wordt aangescherpt. “Technologie blijft zich snel ontwikkelen dus we zijn nooit klaar.”
