Nieuw EU-sanctiepakket: Nederlandse havens mogen geen Russisch gas meer doorverkopen

Voor het eerst sinds de Russische invasie van Oekraïne sanctioneert de EU de Russische gasindustrie. Vloeibaar aardgas (LNG) mag straks niet meer via Europese havens worden doorverkocht aan de rest van de wereld.

3 min. leestijd
(Bron foto: iStock)

Er komt een nieuw sanctiepakket tegen Rusland. Het 14e pakket inmiddels moet vooral de Russische export van vloeibaar aardgas (LNG) aanpakken. Volgens het Belgische voorzitterschap van de EU kan het sanctiepakket Rusland honderden miljoenen kosten. Donderdag bereikten EU-landen overeenstemming over het sanctiepakket en hoewel Hongarije dreigde opnieuw dwars te liggen, was het Duitsland dat als laatst akkoord ging.

Het nieuwe sanctiepakket is een goede ontwikkeling, vindt CDA-Europarlementariër Tom Berendsen. Hij vroeg er in maart al aandacht voor op NPO1: “Schepen van de Russische ‘schaduwvloot’ omzeilen sancties en tanken bij Vlissingen. Dit mogen we niet accepteren”, zei hij toen.

Energie uit Rusland

Sinds de Russische invasie van Oekraïne heeft de EU verschillende sanctiepakketten aangenomen tegen Rusland. De bedoeling van die sancties is onder andere de Russische economie af te knijpen om ervoor te zorgen dat de Russische president Poetin niet genoeg inkomsten heeft om de oorlog voort te zetten. Die sancties hadden niet altijd het gewenste effect. Rusland kan via omliggende en bevriende landen nog steeds veel spullen exporteren en ook chips uit Europa komen via een omweg alsnog in Russische wapensystemen terecht. Het 14e sanctiepakket is dan ook een poging de gaten van eerdere sancties te dichten.

De export van vloeibaar aardgas maakt onderdeel uit van de Russische energiesector. Voor de oorlog exporteerde Rusland nog veel gas en olie naar EU-landen. Russische olie werd eerder al gesanctioneerd. Dat zorgde voor problemen. Europa was erg afhankelijk van Russische energie en dreigde na het uitbreken van de oorlog zelfs met elektriciteitstekorten te zitten. Deals met andere exporteurs van gas en olie, zoals de VS, hebben Europa toen gered van een koude winter. Maar ondanks de sancties gaat er nog steeds veel aardgas uit Rusland via Europa naar landen in de rest van de wereld.

Vloeibaar aardgas

Grote schepen, die speciaal ingericht zijn om vloeibaar gas te transporteren, komen bijvoorbeeld aan in de havens in Nederland, België, Frankrijk en Spanje. Vanaf daar wordt LNG doorgevoerd naar landen als Turkije, China en in Zuidoost-Azië. En ook die export spekt de oorlogskast van Poetin. Volgens het nieuwe sanctiepakket mogen Europese havens Russisch LNG niet meer doorverkopen. Daarmee wordt Rusland geraakt, maar blijft het wel mogelijk om Europese huizen warm te houden. Het gas mag van de EU immers wel nog op eigen bodem gebruikt worden.

Grote stap

Het nieuwe sanctiepakket is een opvallende ontwikkeling. Tot nu toe heeft de EU-sancties op Russisch gas vooral vermeden. Veel Europese landen zijn nog steeds afhankelijk van LNG. Zo ook Hongarije dat dreigde een veto uit te spreken. Hongaarse premier Viktor Orbán ziet niks in sancties op de Russische energiesector en heeft eerder ook dwarsgelegen bij de totstandkoming van sanctiepakketten. Hongarije stemde uiteindelijk toch in nadat Orbán garanties kreeg uit Brussel dat de uitbreiding van een Russisch-Hongaarse kerncentrale niet onder de sancties zou vallen.

In dit geval was het echter Duitsland dat als laatste lidstaat bedenkingen had. Bondskanselier Olaf Scholz wilde niet akkoord gaan, vanwege een clausule in het sanctiepakket dat vooral Duitse bedrijven zou raken. Ook zij lopen inkomsten mis als ze Russisch gas niet mogen doorverkopen aan de rest van de wereld. Uiteindelijk werd de clausule geschrapt en ging Duitsland akkoord.