Mogelijk QR-code in plaats van etiket om hoge prijzen in supermarkt te verhelpen

Voor veel Nederlanders die dicht bij de Duitse grens wonen, is het geen verrassing: sommige boodschappen zijn bij onze ‘nachbarn’ een stuk goedkoper. Nederlandse supermarkten die willen inkopen in het buitenland lopen vaak tegen bureaucratische hobbels aan. Hoe kan dat veranderen?

4 min. leestijd
Grocery cart in supermarket filled with food products seen from the customers point of view

Nederlanders zijn niet de enigen die hier last van hebben: prijsverschillen maken het leven van menig Europees burger zuur. Waar Portugezen bijna dubbel zoveel betalen voor een KitKat als de Slowaken, betalen de Fransen weer flink meer voor waspoeder dan de Portugezen.

In totaal betalen Europeanen zo’n 14 miljard euro extra voor hun boodschappen door deze prijsverschillen, aldus de Europese Commissie. Een Nederlands onderzoek in opdracht van het ministerie van Economische Zaken laat zien dat Nederlandse supermarkten vaak tegen allerlei barrières aanlopen wanneer ze over de grens willen inslaan.

Demissionair minister Mickey Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) stelt dat de uitkomst van het door haar aangevraagde onderzoek “wringt, zeker in tijden van hoge prijzen”. Ze wil er graag mee aan de slag. Maar kan dat wel zo makkelijk?

Valse trucjes

Maar wacht even, waar komen die prijsverschillen eigenlijk vandaan in een EU met een gezamenlijke markt zonder interne handelsbarrières?

De oorzaak ligt bij de voedselfabrikanten, aldus EuroCommerce, de brancheorganisatie voor Europese supermarkten. Die brengen in het geniep kleine veranderingen aan in hun producten, waardoor ze niet meer zomaar in elk land verkocht kunnen worden. Zo kunnen de fabrikanten verschillende prijzen hanteren afhankelijk van de populariteit van hun product in een bepaald land.

De belangrijkste barrière is de taal op het etiket. Volgens Europese regels mag een product alleen verkocht worden in een bepaald land als het etiket (met ingrediëntenlijst) in de lokale taal is geschreven. Daar wordt door fabrikanten veelvuldig ge- (of mis-)bruik van gemaakt.

Een andere truc van fabrikanten is om te spelen met de kleur of het formaat van een product. Een supermarkt kan immers niet elke maand een ander formaat in de rekken leggen, en blijven zo gedwongen inkopen te doen bij een Nederlandse leverancier.

Duik in het diepe
Een goed voorbeeld is de Belgische bierbrouwer AB InBev (van het populaire Stella en Jupiler). Deze wilde in eigen land de prijs van zijn product opvoeren. Dat kon het bedrijf doen omdat er voor Belgen niet veel alternatieven zijn. De Nederlandse biermarkt is echter veel competitiever waardoor AB InBev moest opletten dat het zich daar niet uit de markt prees. Als oplossing haalde de brouwer de Franse tekst van de flesjes om vervolgens die goedkopere variant enkel nog in Nederland te verkopen en niet meer in het tweetalige België.

Europese regels

Brancheorganisatie Eurocommerce baalt van die praktijken van voedselfabrikanten. Ze roept de Europese Commissie daarom op om met nieuwe Europese regels te komen.

Ook wil het dat de Commissie vaker gaat onderzoeken of voedselfabrikanten geen misbruik maken van hun marktmacht, wat in strijd is met de Europese concurrentieregels. Dat doet de Commissie al. Zo kreeg AB InBev voor het eerder beschreven voorbeeld een boete van 200 miljoen euro opgelegd.

Minister Adriaansens wil in Brussel een Europees verbod voor elkaar krijgen op het “discrimineren naar vestigingsplaats” in het handelsverkeer tussen bedrijven. Hier zal ze al over in gesprek zijn met andere EU-landen.

QR-code

Maar daar is de talentruc nog niet mee opgelost, terwijl dit wel voor veel van de problematiek zorgt. Alleen online supermarkt Picnic is zelf maar aan de slag gegaan door wel A-merken uit buurlanden in te kopen, maar hier vervolgens een Nederlandse ingrediëntensticker op te plakken. Dit is wel “omslachtig”, aldus Picnic.

Om hier wat aan te doen belooft minister Adriaansens te kijken of het mogelijk is producten van digitale etiketten te voorzien, bijvoorbeeld via een QR-code. “Aankopen vinden immers steeds meer online plaats. Nadeel hiervan is dat nog niet iedereen digitaal vaardig genoeg is of een smartphone heeft.”

Morgen zal ze in Brussel een bijeenkomst houden met de Europese Commissie, bedrijven, lidstaten en andere belanghebbenden om dit verder te bespreken. Verdere vervolgstappen worden nog voorbereid, aldus Adriaansens. Ook wordt er gekeken of er op het niveau van de Benelux een verbod kan worden aangenomen op de inkoopbarrières.

Samenwerken

In afwachting van een oplossing hebben sommige Nederlandse supermarkten maar alvast besloten elkaar uit de brand te helpen. Door het aangaan van bondgenootschappen met supermarkten in buurlanden willen ze een sterkere onderhandelingspositie krijgen. Zo kunnen ze goedkopere prijzen afdwingen bij de voedselfabrikanten.

Jumbo heeft zich bijvoorbeeld aangesloten bij Everest, een Europese inkooporganisatie waar ook online supermarkt Picnic en de Duitse keten Edeka bij zitten. Ahold Delhaize (Albert Heijn) maakte bekend dat het deel zal uitmaken van de alliantie Eurelec, samen met de Duitse keten Rewe en de Franse groep E. Leclerc.