De wolf staat weer op de agenda. Vandaag bespreken EU-landen alvast of ze de bescherming van de wolf in Europa willen verlagen en in oktober wordt de zaak aan klimaatministers voorgelegd. Anja Hazekamp, Europarlementariër van de Partij voor de Dieren, ziet het somber in. De wolvenpopulatie is nog steeds kwetsbaar, stelt ze. En de bescherming verlagen zou van het roofdier zomaar weer een bedreigde diersoort kunnen maken. 

Er zijn andere opties, betoogt ze samen met collega’s van de Europese sociaaldemocraten en liberalen. Zo kan er met kuddebeschermingshonden gewerkt worden of met elektrische hekken. Maatregelen waar herder Ray Dorgelo al veel mee gewerkt heeft. Samen pleiten ze voor een nieuwe verstandhouding tussen mens en wolf. Een soort samenlevingspact. ‘Wij laten jullie met rust, en jullie ons ook’. 

Beschermde diersoort

De wolf is op dit moment nog een beschermde diersoort. Dat is vastgelegd in het Verdrag van Bern en de Europese habitatrichtlijn. Dat betekent dat er niet op de wolf gejaagd mag worden, want de EU wil de populatie van de wolf weer op peil brengen. Dat peil is na grootschalige jacht op het roofdier in de 18e en 19e eeuw zo teruggedreven dat de wolf compleet dreigde te verdwijnen in Europa. 

Maar Brussel lijkt de bescherming toch een niveau te willen verlagen. Hierdoor zal in bepaalde gevallen wel op de wolf gejaagd mogen worden. Nederlandse boeren en hun collega’s uit andere EU-landen klagen over het gevaar van de roofdieren. Ze bijten vee dood en dat kost geld. Ook de pony van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen werd doodgebeten door een wolf. Dus kwam de Europese Commissie met een voorstel. 

‘De wolf is nuttig’

Maar wat is het probleem? Een gevaarlijk roofdier verjagen lijkt de normaalste zaak van de wereld. Maar volgens milieuorganisaties zit dat anders. Ze dienden een petitie in met handtekeningen van zo’n 300 organisaties uit Europa. De wolf is immers een belangrijk onderdeel van het ecosysteem, stellen ze. 

Een veelbesproken voorbeeld is het Amerikaanse natuurreservaat Yellowstone. Daar werd de wolf geherintroduceerd. Doordat wolven gingen jagen op prooidieren werd er minder op dezelfde plek gegraasd. Het resultaat was meer biodiversiteit, want planten en bomen kregen de kans om te groeien. De wolf zou volgens de milieuorganisaties zelfs de verspreiding van ziekten kunnen stoppen. Wolven jagen op de zwakste dieren in een kudde, vaak de zieke, en zorgen er dus voor dat de ziekte zich minder verspreidt. 

Andere maatregelen

Afschieten is dus geen optie, stelt Hazekamp. De wolf is nu eenmaal belangrijk, ook in Nederlandse natuurgebieden. Daar is Dorgelo het mee eens. Een aantal dagen in de week hoedt hij schapen in de buurt van de Veluwe. De plek waar de wolf voor het eerst weer in Nederland verscheen. Hij heeft ervaring met kuddebeschermingshonden en elektrische hekken en denkt dat meer Nederlandse herders er gebruik van moeten maken. 

“Je hebt in Nederland een aantal brutale wolven, die gewend geraakt zijn aan mensen”, legt Dorgelo uit. Hij vertelt over fotografen die voedsel neerleggen in een bos om de wolf te lokken en daarna in alle rust foto’s te kunnen maken. Dat maakt de wolf tam, zegt hij. “Of beter gezegd: comfortabel bij mensen.” En dat leidt uiteindelijk tot aanvallen op schapen en huisdieren. 

‘Maak ze bang’

In plaats van ze af te schieten, moeten wolven bang worden voor de mens. Daar kunnen kuddebeschermingshonden voor gebruikt worden, dat zijn hondenrassen die van nature beschermend zijn, maar wel getraind moeten worden om niet achter een mountainbiker of jogger aan te gaan. Ook elektrische hekken zijn een goed plan, vindt Dorgelo. Vooral voor schaaphouders die hun schapen op vaste plekken houden. 

Zelfs het gebruik van paintballgeweren zonder verf is een optie, denkt Dorgelo. “Dat mag niet van de rechter, maar is wel een goed idee.” Het zou de wolven, die nu nog dicht bij mensen durven komen, leren om juist weg te blijven. “Leren we ze dat niet, dan is de enige optie om ze toch af te schieten.” 

Wolvenjacht

Maar ook die laatste optie, het afschieten van de wolf, zorgt niet per se voor minder doodgebeten vee, stelt Dorgelo. “Een wolf doodschieten is niet zo makkelijk als we denken”, legt hij uit. Vooral het vinden van de brutale, agressieve wolf die voor problemen zorgt, is een probleem. Hij geeft een voorbeeld uit Duitsland. Daar werd de verkeerde wolf doodgeschoten, een ouder van jonge pups. “Die jonge wolven kunnen nog niet jagen op een ree of een zwijn en zoeken dus de makkelijkste prooi.” En dat zijn vaak lammetjes en schapen tussen vier hekken. 

Dorgelo kijkt naar zijn collega-herders uit Roemenië. “Herders die daar met wolven samenleven, willen juist dat dezelfde roedel wolven zo lang mogelijk blijft”, zegt hij. “Met die roedel hebben ze een verstandhouding.” Een nieuwe wolvenroedel kent de herder en zijn kuddebeschermingshonden nog niet en zal zijn schapen gewoon weer aanvallen.